Reklama ve fikir serbestligine sanktsiyalar. İçtimaiy Qırımnıñ mühbiri Anastasiya Raşko, işğal şaraitlerde qırım blogerler nasıl çalışalar, ne aqqında laf ete bileler ve qırımlılarnı nasıl münderice meraqlana dep soraştırıp bildi. Dmitriy Bogatskiy, öz iştirağına bağlı blognı alıp bara. Onıñ sözlerine köre, işğal etilgen yarımadada bloger faaliyeti içün iç bir maniası yoq. İçtimaiy ağlar ve messencerlerniñ episi şahsiy virtual ağsız (ŞVA) çalışalar. “Men 2015 senesi Emirliklerde, Dubayda yaşay edim. Anda bloger olğan soñ qayttım. Öyle bir insanım ki, etrafta ne olıp keçkeni meni meraqlandırmaz, esas deñişüvler ortada olunalar. Ayti hadimi olaraq, şübesiz, olarnı is ettim, çünki ep canlı tarzda çalışmaqta edim. 2014 senesi de ayti hadimi edim, bu deñişüvler, ŞVA’nen bağlı belli olmağan meseleler peyda oldı, amma soñra er şey ğayip oldı, kelecek bir-eki yıl içinde bu mesele çezildi”,-tarif ete Dmitriy. Bloger Emine Şerfe, sanktsiyalar olarnıñ faaliyetine nasıl tesir etkenini tarif ete. “Sanktsiyalar, bütün bu sıñırlamalarnıñ Qırımdaki blogerligine tesiri bar. Target reklaması çalışmay, ilerilev daa zor çalışa. Amma adamlar, blogerlerniñ reklamasına, givlerge uydılar, bunıñ ile bir çare tapalar”,-dey bloger. Qırım blogeri Seytcelil Halil, 2015 senesine qadar jurnalist olaraq çalışmaqta edi. İşğalden soñ- internet saasına keçmege mecbur edi. Onıñ sözlerine köre, işğal, köntentniñ mevzusına da tesir etken. Yarımadadaki içtimaiy ağlarnıñ algoritmi şöyle tarzda çalışa ki, tevsiye etilgen ya da esas şeritinde rusiye köntenti peyda olmağa başlay. “2014 seneden soñra siyasiy köntekstinde öz fikirniñ ifade etüv serbestliginiñ mevzusında pek çoq şey deñişken. Bilgenim qırımtatarlarnıñ çoqusı, aile ve sağlıq oğrunda özünden başlap qasevet etmek kerek felsefesinen yaşay. Mında siyasetnen oğraşması ya da bu mevzularnıñ aydınlatması eñ azdan ayrı bir meselelerge ketire bilgenini yahşı añlaylar”,-tarif ete Seytcelil. Bloger Emine Şerfe degeni kibi, qırımlılarnıñ çoqusı bloglardaki haberlerni oquy. “Tanışlarımnıñ bazıları, Qırımdaki YONQ, FV dayın kanallarnı seyir eteler. Olarnıñ, olıp keçeyatqanı aqqında haberi olmaq kerek. Olar, tevqifler ve tintüvler mevzularnı oquylar”,-qayd ete Emine. İşğal etilgen Qırımdan bloger Dmitriy Bogatskiy tarif etkeni kibi, yaşlar, köntentni milliy alâmetlerine köre ayırmay. “Adamlar, ayrıca, blogerler aqqında aytacaq olsaq, meraqlı, aktual olğan köntentini seyir eteler. Olar, milletine bölmeyler: ukrain, aqrusiye, rusiye. Eñ esası, tili añlayışlı ve meraqlı olsun. Muzıkañız pek hoşuma kele. Monatikni pek begenem! Ukrainadaki muzıkası ve sanaiy şeyleri pek yahşı. Avtoblogerlerni de ukraindaki soylardan seçip seyir etken edim”,-tarif ete Dmitriy. Emine Şerfe, instagramdaki öz blogını 2019 senesi İndoneziyağa ketken soñ alıp barmağa başladı. O, qırımtatar tilini ögretip qırımtatarlarnıñ adetleri aqqında tarif ete. Dey ki, instagramlaki taqipçilerniñ çoqusı- qırımtatarlar ya da qırımlılardır. Şimdi Emine, Lvivde buluna. “Tatarlar soqığınıñ yanında keçken edik, mında Ermeni, Eski yeudi soqaqları bar, evelden mında qırımtatarlar yaşay edi. mında qırımtatarlarnen tanış oldım, olarnıñ aqqında da tarif etken edim. Amerika, İspaniya ve Poloniyada yaşağan bir qaç qırımtatar blogerni bilem. Qırımnıñ tışında yaşağanlar öz arasında bağ tutalar, bir birimizni taqip etemiz”,-yekün çeke bloger.