İlver Ametovnıñ müzey evi ve qarşısına açılğan cinayet davası

Сурган Олександра
·
15:10, 19 Çiçekay
İlver Ametovnıñ müzey evi ve qarşısına açılğan cinayet davası
Foto menbası: Суспільне Крим

Yarımada işğal etilgen vaqıtından Sudağ iş adamı ve kollektsioner İlver Ametovnıñ evinde üç kere tintüvler keçirildi, “Bazırgân” kafesine doquz kere tintüv keçirmek içün kelgen ediler. Bu tek bir mevsim devamında. O işğal quvetçiler bir aydan çoq tintüvlarnen kelmeseler, sağınıp başlay dep şaqalaşa. 

2019 senesi, sentâbrnin 27-ne quvetçiler Ametovnıñ evine de, işhanesine de daa bir kere tintüvnen keldiler. Neticede, oña qarşı “qanunsız silalar saqlavı” sebebinden cinayet davasını açtılar ve qırımtatar mllliy Meclis azalıq şeadetnamesini çekip aldılar. 

Ondan ğayra eki kere para cezasına oğradı: 150 bin ve 250 bin rublege (148 bin grivnağa yaqın -red.). Birinci kere işhanesinde litsenziyasız alkogolni taptılar, Ametovnıñ onıñ oluvı aqqında haberi aslı de yeq edi.  

“Hadimlerim mevsim soñunıñı atqarmaq niyet etip, işhanege bir qaç alkogol  şişelerini keterdiler”, - Suspilne Qırım içün malümat berdi. 

Ekinci kere ise hadimlerine aylıqlarını işhane kassasından bergeni sebebindan (kvitantsiyaları bar red.), lâkin aylıq kartqa bermek mecbur edi eken.

İlver Ametov. Menbası: Suspilne Qırım

İlver Ametov qarşı açılğan dava endi 2 yıl devam ete. 

“MNMO maña kelip, müzeyimde episini qaraştırmaq başladılar. Müzeyde men Ulu Vatan cenkine bağışlanğan köşesini yaptım: kaskalar, totlu tufekler, oğlumnen ketirelgen boruğa oşağan bir dane namlu - o hatıra kibi cam astında yata edi. Oñı çekip aldılar.  Moskadaki dissidentler bergen ediler nagan, bu nagandan, aytqanlarına köre, 200 adam  bir gecede öldurulgen edi. O bozulğan edi, çalışmay edi. Çoq sunğular ve piçaqlar bar edi. Episini alıp kettilerü Soñ meni bu naslu çalışqanıla ve atışına qabaat ladılar,”- ayta.

Müzeydeki silâ vitrinası. Menbası: Suspilne Qırım

Adam 30 yıldan  çoq eski şeyler kollektsiyasına topla edi. Öz evini müzey yaptı, ve, aytqanına köre, o tek qırımtatar tarihine bağışlanğan kollektsiya degil.

9 yıl evelsi eski müzey binasına yanğın oldı ve Ametovnıñ kollektsiyasınıñ büyük qısımı yeq oldı. Aytqanına köre, kollektsiyası  balçiq  çolmekten başlandı. Anası içinde hatıq toktı ve yavaşnen qullanmaq rica etti.

“Aqılıma bar, nasıl anam parlama dep ayta. Soñ, o daa 1944 senesi babam bu çolmektk boğday toldurıp Görkiyge sürgün vaqıtında ketken edi, bildim. Görkiyden Özbekistanğa, Özbekistandan Kubanğa, Kubandan ise mında qayttı.  Bunı bildi ve çelmekni hatıra kibi saqlamaq niyet aldım. Böyle başlandı kollektsiyam”, - añlata. 

Gazeta resiminde Avetovnıñ baba-anası. Menbası: Suspilne Qırım.

Kollektsioner aytqanına köre, o müzeyden bir şey qazanmay ve iç bir vaqıt qazanmay edi. Odağa de er birini kirsitmey.

“Men mında tek talebelerini, balalarını kirsetem. Olarğa qapılarmız daima açıq. Olarnıñ yürekleri temiz. Büyüklerini kirsitmeyim. Çünki mından para qazanmaq maqsadım yeq edi. Birisi bir yalnız kelse - kirip baqsınü Amma müzeyim bar ilân etmedim, reklama de yapmadım”, - ayttı.

Ametov yerli akimiyet vekillerini qaç kere şeyerde tam qıymetli müzey açması içün topraq sorağan edi.  Amma Qırım işğalden evelsi, ne de soñ birisi yardım etmedi. 

“Men müzey açması içün daa Ukraina vaqıtında yer parçasını bermege soragaan edim, müzeyni özüm qurmağa niyet ete edim. Şeyerde müzey çalışsın istey edim. Vadeler berdiler, lâkin birisi yerine ketirmedi. Rusiyede de bermeyler. Qar kere hatip etti. Merlar qulçaq kibi  denişe, tanış olmağa de vaqıt yetmey”, - ayttı kollektsioner.

Şişdiki vaqıtında Ametov qarşı açilğan  cinayet dava alınğa eksponatlarnıñ  mustaqıl ekspertiza stadiyada areket ete.