Böyle kibi “referendum” keçirilmesindeki qanunsız oluvınıñ ilk sebebi - o, Ukraina Anayasasını bozğan edi. Şimdi Qırımda areket etici rusiye akimiyeti, Ukraina  Anayasasınıñ 138 b. 10 m. esaslanıp, “Qırım referendumnı” qanuniyleştire. Bu madesine binayen, Qırımda yerli referendumlarnıñ keçirilmesi caiz edi. “Qırım uquq qoruyıcı gruppası”nıñ adliyecisi Bogan Melnikoviç añlatqanı kibi, “yuqarıda qayd etilgen Ukraina Anayasasınıñ 138 b. 10 m. yerli seviyeli meselelerine ait. Lâkin, Ukraina esas qanunınıñ 73 maddesine  muracaat etsek, qayd etile ki, Ukraina territoriyasınıñ deñişmesi aqqında meseleler tek ukrainara referendumında çezileler. Ukrainanıñ esas qanunına binayen, 2014 senesi keçirilgen referendum qanuniy olmağan edi. Qırımnıñ yerli referendumında, kurort olaraq taraflar statusınıñ tanıması, devlet ve milliy tiller ve medeniyetlerniñ işlevi ve inkişafınıñ temin etilmesi, sürgün etilgen halqlarnıñ devlet qaytaruv programmalarnıñ işlep çıqarılması ve amelge keçirilmesi, fevqulâde vaziyetiniñ teşebbüs etilmesi ve fevqulâde ekologik vaziyetteki zonalarnıñ tayin etilmesi  aqqında meseleler çezile bile ediler. O, devletniñ esas qanunına uymay”.  

Ekinci sebep - 2014 senesi yarımadada üstün olğan rusiye tarafdar KHV-nıñ miqdarı. O vaqıt Qırımda çalışqan keriç jurnalisti Yelena Lısenko hatırlağanı kibi, “gemi keçitiniñ zapt etüvini çıqararaq, “kazak” degenleri işdeşimnen meni türtmege başladılar. Rusiye arbiy hızmetçilerinden biri maña çıqarmağa yasaq etmege tırışa edi. Sebebini sorğanda, qolunen sallap silâlı “kazaklar” surüsi bizge ücüm etsiñler dep yeterli edi. Maşnamızğa qadar bizni türte ediler. Mennen aydayıcı olaraq ketken işdeşim olardan meni qapatqanını hatırlayım. Adamlar sürüsine qarşı bir özü çıqıp özüni qaraman kibi köstergenini iç bir zaman unutmam. Ağlamağa başladım ve, aqiqaten, niayet andan ketip oldıq. Qullanılğan cihazlarımnı almasıñlar dep qorqa edim”. Aqyar sakini, Lara Mos hatırlağanı kibi, rusiye propagandası yarımada sakinlerniñ qorqutuvına çalışa edi: “hatırlağanım kibi, mektepte balalarımdaki sınıfdaşlarımnıñ ana-babaları, ukrain faşistler keli rus qadınlar asacaqlar dep ciddiy sürette tarif ete ediler. Rus tilinde laf etkenlerni qurşunlaycaqlar, NATO arbiyleri ise Aqyarnıñ Büyük Deñizdeki dairelerni üleştirdiler. Bütün bu sahte qorqunçlarnıñ sıñırı olmağan edi”. 

Üçünci sebep - rusiye arbiycileri yarımadanıñ esas qısımlarnı zapt ettiler. Vatandaşlar ise rusiye “eşil adamçıqlar”nıñ nezareti astında “rey bere ediler”. Yelena Lısenko añlatqanı kibi, jurnalistlerniñ yoq etilmesi boyunca bütün “pis işni” “kazaklar” amelge keçire ediler. “Nezaketli adamlarnıñ” itibarı mükemmel qalsıñ dep ve olar (“eşil adamçıqlar”) qırımlılarnıñ közlerinde rusiye arbiyiniñ mükemmel areket etüviniñ örnegi olaraq qalsıñlar dep. Onıñ sözlerini, öz adını aytmamağa afzal körgen ukrain arbiylerden biri tasdıqlay. O vaqıt, rusiye ordusında qalmayıp  yarımadanı birazdan terk etti. “O vaqıt şahsen körgenimden-rusiye bandin zümreleşmeleri. “Kazaklar”, çeçenler, istifadakiler. Aynı olar narazılıqlarnıñ bastıruvınen, ukrain tedbirlerniñ dağıtuvınen oğraşıp ukrain jurnalistlerni kirsetmey ediler”. 

Dörtünci sebep - “referendum” azırlanuvınıñ tezligi. Rey berüvi, grajdan muzakeresine izin bermegen 20 kün içinde azırlanılğan edi. Bundan da ğayrı, A4 şekildeki adiy beyaz kâğıtlarda bastırılğan bülletenlerde, Qırımğa Ukraina terkibinde qalmağa izin berecek olğan maddesi olmağan edi. Aqmescitteki aktöri Yevgeniy Çernikov tarif ete ki, “bülletenlerde üç sual olacaq dep işandıra ediler, Qırım Rusiye terkibinde, Qırım Ukraina terkibinde, ve Qırım mustaqil devlet olaraq. İnsanlarnıñ çoqusı, rey berüviniñ doğru olğanına kerçekten de inandı, olar, Qırım Ukraina terkibinde oğrunda rey bermege istey ediler. Neticede, böyle bir maddesi olmağan edi”. Lara Mos aytqanı kibi, rey berüvi içün açıq olğan bölüklarnıñ miqdarı adiy saylavlarnıñ keçirüvi vaqtında olğanlarına baqqanda daa az edi: “meselâ, er zaman rey bergenim bölügini açmadılar. Bundan evel anam saylav komissiyasınıñ ya azası, ya da başı olğan bölügini de açmadılar. Eñ azdan eki qapalı bölügi aqqında kesen-kes ayta bilem. Endi sual: 2014 seneden evel adiy saylavlarnıñ keçirüvi vaqtında çalışqan böyle kibi qapalı bölügi Qırımda ne qadar olğan edi? Rusiye kanallarda, saylavlarğa ne qadar çoq insan kelgenini köstermek içün o mahsus yapılğan edi. Amma, aqiqaten, rey bermege istegenlerniñ başqa bir çaresi olmağan edi, ve nevbetlerni yaratıp açıq olğan bölüklerge bara ediler”. 

Beşinci sebep - halqara mustaqil nezaretçilerniñ yoq oluvı. O, ilk maddesiniñ aqibetidir: ne Ukraina, ne Avropa Birliginiñ azaları, ne de "G7" gruppası Qırım işğalini tanımadılar. Yönelişniñ beşinci maddesi ilk soyuna bağlı, dep añlata adliyeci Bogdan Melnikoviç: elbet de, iç bir ülke öz köz eticini alıp yibermedi, çünki bu referendumnıñ keçirüvi-silâlı tecavuzı çerçivelerinde olıp keçken mehanizmidir. Böyleliknen, Qırımda cenk olğanını aytıp olamaymız. Amma 2014 senesi saban aynıñ 16 qadar Ukraina territoriyasında, Qırımda rusiye ordusı buluna edi. Ep bir o, halqara qanunlarına köre, silâlı çatışması olaraq sayıla. Buna köre, eñ başından qanunsız olğanına nezaretçilerni yibermege ne manası bar?”.