Suspilne Qırım, “Qırım loqumı”nıñ esasçısı Oksana Novikovanen muzakere etkenler. O ise - müesisseniñ hususiyetleri ve Qırım yarımadasında ukrain furunhanesiniñ açıluvınıñ istegi aqqında tarif etken. 

2014 senedeki Qırımnıñ işğali ömüriñizge nasıl tesir etken?

Qırımdan 2014 senesi saban aynıñ 14 çıqıp birazdan Lvivge kettik, anda meni ve ailemni quvançnen qarşılağan dostlarım ve işdeşlerim bar edi. Balalarnen 30 ya da 40 insan edi. O vaqıtqa qadar işğalcılarnıñ toqtalacaq yeri daa belli olmağan edi, amma, aqiqaten, büyük miqyaslı cenkniñ başlamasını daa ertece beklegen edim. Bazı vaqıt soñra birev Lvivde qalğan, birev başqa şeerlerge ketken, bazıları Qırımğa qaytmağa istegenler. Lvivde qalıp 2015 seneden başalp furunhanelerni açtıq ve yedi yıl içinde mında işimizni yürsetemiz. Baştan o tek bir qavehanesi edi, endi dört danemiz bar. 

Джерело фото: Facebook/ Оксана Новикова

Lvivde “Qırım loqumı”nı açmağa ğayesi nasıl peyda olğan?

Baştan biznesnen oğraşmağa istegim olmağan edi, buna köre, cemaat işlerine daldım. Ayrıca, Qırımdaki, soñra ise Donetskteki köçücilerine yardım etken “Qırım dalğası” CT. Biz gumanitar yönelişlerinen oğraşqan edik - iş qıdıruvları, Lviv içtimaiy imayesinen işdeşlikte bulunmaqta edik. Ameldeki qanunlarnı deñiştirip tamamlap devlet ve yerli akimeitiniñ qararına tesir etmege de tırışqan edik. Birazdan Maydandan soñ memurlarğa daa tesir etmek mümkün edi, amma soñ er şey öz yerlerine qaytqan ve buna köre, biznesni teşkil etmege qararı alınğan edi. “Qırım dalğası” teşkilâtı, 2015 senesiniñ ortasına qadar çalışmaqta edi. O vaqıtqa qadar esas meseleleri çezilgen edi ve daa mütehasıss seviyede”QırımSOS” ve başqa teşkilâtlar çalışmağa başlağanlar. Aqiqaten, daa teren bilgiler ve qabiliyetlerni talap etken hususiyetlerniñ çoqusına rastkeldik. O, olarğa alışılğan qaidelerine köre çalışmağa alışqan iş bericilerniñ añlamamasınen refaqat etile edi. endi çoqtan çalışqan teşkilâtlar bazı maliyeviy destegini alğan ediler. Çünki o vaqıtqa qadar menim iş param bitmege başlağan ve teşkilâtnı ileride de temin etip olamağanım sebebinden göñüllerimiz “QırımSOS”qa çalışmağa ketkenler, meni ise - öz işlerimnen oğraşmağa devam ettim. Şimdi “Qırım dalğası” çalışmay, amma resmiyleştirilgen teşkilâtı kibi qalğan. İş adamları kibi çalışmağa başladıq ve şahsiy leyhalarnı furunhanesinde qazanılğan aqçalarına keçirmege başladıq. O vaqıtqa qadar qız qardaşım biznen yaşağan edi ve şasiy furunhanesini açmağa istegi çoqtan bar edi, buna köre, bu ğayege qoşulmağa meni aytıp qandırğan. Qırımda bizne tecribem bar edi, çünki ep iş adamı olıp o vaqıt şekerleme malzemelernen oğraşqan işhanem bar edi. Bu sebepten, tırışmağa qarar berdik. 2015 senesi ilk qış aynıñ 15 Lvivde ilk “Qırım loqumı” furunhanemiz açılğan. 

Джерело фото: Facebook/ Оксана Новикова

“Qırım loqumında” qırımlılarına sıqmı rastkelesiz?

Lvivniñ tınç rayonında açıldıq, anda qırımlılarnıñ büyük sayısı yaşay edi. müessiselerimde qırımlılarnıñ büyük sayısı çalışqan edi ve şimdi de çalışa. Üç baladan ibaret olğan qırımtatar ailesi bile bar edi. Yalta, Aqyar, Aqmescitten insanlar çalışqan edi… Büyük miqyaslı ücüminden soñt köçücilerniñ ekinci dalğası başlanılğan ve şimdi Mıkolayiv, Herson, Harkiv, Kiyevden kelgen insanlar çalışa. Evsiz qalmaq nedir yahşı añlaymız, buna köre, farqlı vaziyetlerge añlayışlı munasebette olıp yardım etmege azırıq. 

2022 senesi uvut aynıñ 24 sabañız nasıl başalnğan?

Lvivde belli olamız. Faal cemaat mevamım olğanına köre, ecnebiy neşriyatlarnıñ jurnalistleri bizge 2022 senesi qara qış ayından başlap kelmege başlağanlar. 2022 senesi uvut aynıñ 4 yañı furunhanesini açqanımızğa köre, amerikalı radiosından ecnebiy jurnalistlerniñ ilk ziyareti uvut aynıñ 10 olıp keçken. Soñra er 2-3 künü birev kelip büyük miqyaslı ücümi olsa, planlarımız ve kelecek areketleri aqqında sorğan edi. Qaçmağa niyetimiz olmağanı ve ülkemiz imaye etilecek, biz ise una yardım etecegimizge işanğanımız aqqında birden cevap bergen edik. Furunhaneni yançıq açqanımızğa köre, ötmekniñ şiddetli yapılması içün yeri daa çoq edi. Kiracınen añlaşmanı imzalağanımız vaqıtta vaqialarnıñ olabilgen inkişaf etüvini birden muzakere ettik. Daa qara qış ayında er şey beklenilgeni kibi ve ayrı qıyınlıqlar olacaq, buna köre, arbiyler içün ötmekni pişirip onı cebege yollaycağımız dep qayd etken edim. Baştan kiracısı inanmağan edi, soñra aqlı olğanımnı bildirdi. Lvivde, uvut aynıñ 14-18 keçeyatqan "Ukrainians will resist" tedbiriniñ teşkilâtçılarımız edik, anda da bizni ziyaret etken halqara KHV ecnebiy vekilleri bulunğan edi. Uvut aynıñ 13 Lviv milliy filarmoniyasında Hrıstına Mıhayliçenko içün kontsertni yazğan edik. O vaqıt onıñ qız qardaşı Saşa, İrpenge qaytmağa istegenini aytqan, men ise şimdi mında qalmağa daa yahşı olacağı aqqında ayttım. Saban aynıñ 24 patlavlardan uyanmadık. Er şeyni haberlerden bilgen edik. “Qırım loqumı”nıñ hadimlerine dair, saba saat ltıda olar endi işte olğan ediler. İşke kelmege tırışqanımda bütün Lviv tapasına oğrağanını kördim, bu sebepten saat 12 kelip oldım. Hadimlerni sakinleştirip ilerideki areketleri areketlerine dair umumiy qararına almaq içün furunhanelerniñ episini ziyaret etmek içün kettim. Çalışacağımızğa qarar berdik, çünki ötmekni endi pişirdik, insanlar ise endi satın almağa başladılar. Oña ihtiyacı bar edi, biz ise - onı pişirmege mecbur olğan edik. 

Джерело фото: Facebook/ Оксана Новикова

Tortlarğa kimseniñ ihtiyacı olmağanına malüm, buna köre, insanlarnıñ keyfiyetini kötermek içün olarnı aşatıp-içirtken edik. Bir qaç kün soñra arbiy bölgesi, ötmegimizni sumarlağan. Hadimler ketkenine köre, o vaqıt zavodlarnıñ çoqusı çalışmağan edi. Mobilizatsiya başlanğan ve insanlarnı aşatmaq kerek olğan, bunı bilip, öz yardımını teklif ettik. Elbet de, furunhanelerniñ hadimleri ep asabiylene edi, birevniñ soy-sopları Kiyevde edi, birevniñ - Mariupolda…

Malzemelerniñ ziyadesi, yoq olğan. Temin eticiler fiyatını pek kötergenler, biz ise - işdeşlikten vazgeçmege mecbur oldıq. Biz aksine - ötmekni satın almağa insanlarnıñ fırsatı olsun dep fiyatlarnı tüşürdik. Soñra, aşattırmaq kerek olğan köçüciler kelmege başlağan. Bir yerge ketmegen Lvivde qalğan insanlar da bizni ziyaret etken ediler. 

Em de “Qırım loqumı”nda çeşit-türlü tedbirler ve göñülli auktsionlarnı keçirmege başaldıq. 

“Qırım loqum”ında ananeviy qırım tatlılıqlar barmı?

Ananeviy qırım tatlılıqlarımız bar, amma sayısı büyük degil. Tek qırımtatar yemeklrerimizni yapmaymız, çünki çoqusınıñ fikirine köre, Qırımdan çıqıp ketkenleri mıtlaqqa qırımtatarlarıdır. Öyle degil. Furundaki yemeklerimizni biraz deñiştirdik. Ananeviy köbetemiz bar. Kimrde onı tavuq etinden yapalar, amma öyle olsa - onı büyük böregi kibi yapalar ve esasen - qırımtatarlarıdır. Ananeviy aş tasvirini alıp onı menüge kirsettik, onı qırımtatar halqnıñ vekilleri olğan qızları yapmağa başladılar. Köbete, penirli samsa, ananeviy qarim börekler, tortlar, ayrıca “Tavrida” ve “Ay-Petri”ni yapamız. Daa farqlı meyvalı içiresinen böreklerni de yapamız. Bundan da ğayrı, “Sonânıñ böreçigi” bar. Qısqa ömürni yaşağan, amma öz içindeki küçü ve nurı sayesinde çoqusı insanlarnıñ taqdirini deñiştirebilgen qızçıqnıñ adına yapılğan göñülli tedbiridir. O vaqıttan beri “Sonânıñ böreçigi”nden kelgen paralar ağır hastalıqlarnen çekişken balalar içün leyhalarğa yollanılalar. Em de, ülkemizni qorçalağan arbiylerine de yardım etmege devam etemiz. Bunı, 2014 senesi cenkleşken qırımlılar içün ilâve cihazlarına para toplağanda uvut aynıñ 24 qadar da yapqan edik. 

Джерело фото: Facebook/ Оксана Новикова

Serbest etilgen Qırımda “Qırım loqumı”nı açmağa niyetiñiz barmı?

Qırımğa qaytuvı aqqında fikirlerim daa Lvivde “Qırım loqumı”nıñ peyda oluvından beri olğan ediler. Qırımda inkişaf etilmege meraqlı olğanda, açıq ve namuslı tarzda çalışmağa fırsatı peyda olğanda, qabarcılıq seviyesi daa az olıp yapılğan yatırımlar bir yerde ğayıp olmaycaqlar añlamınen ülkege yatırımlarnı yapmağa fırsatı peyda olğanda o vaqıt öz işini açmaq mümkün olacaq dep ep aytqan edim. Men ve ailemniñ doğğan Vatanımızdır. 

Qırımda iş ve yatırımcılıq içün elverişli şaraitlerniñ olması müim. Ve anda raqiplik qabiliyetligi içün yahşı şaraitlerniñ de olması lâzim. Qırım buna lâyıq. Muzıka ve ukrain pianinocı  Hrıstına Mıhayliçenkonen bağlı olğan arzum bar. Yaltada “Yubileynıy” kontsert zalı bar, arzum şusı ki, keyfiyetli sesi ve keyfiyetli leyhalarnı ve klassik ve caz muzıkasınen festivallerni yapmağa izin bergen güzel meydançığıdır. Anda em ukain, em de ecnebiy çalğıcılar çalıp olırlar. Ve o, Qırımnıñ ziyaret varaqası olır. Taqdim etilmek içün aqiqaten çoq şeyi bar. 

Yarımada büyük degil, amma tarihiy, mediniy ve tedaviylik ceyetinde çeşitlidir. Qırımda “Qırım loqumı” aqqında daa büyük miqyaslı ücüminden evel ayttıq. Amma uvut aynıñ 24 bu “buzlağan” davası, sıñırlardan çıqqan ve onı kene de “buzlatsaq” bütün ülkeniñ elâk oluvına ketirir. Ve belki de tek Ukrainanıñ degil. Buna köre, 1991 senedeki sıñırlarına qadar küreşmelimiz. Qırım, ukrain olmalı. Anda çoq işi olacaq. 2022 senesi saban aynıñ başından Lvivde soqaqta endi çoq sefer yañıdan basılğan büyük bilbordımız tura. O vaqıt anavı merkeziy noqtamız olmağan edi, amma o da furunhanesi degil de, adiy qavehanesidir. Şimdi Lvivde tek üç furunhanemiz bar, dörtüncisi ise - Yaltada olacağı aqqında yazğan edik. Bunı resmiyleştirdik, buna köre, endi yıl devamında öz sözlerimizden vazgeçmeymiz. Ukrain yarımadasında çalışmağa kerçekten de planlaştıramız, serbest etilgen Qırımda “Qırım loqumı” ise qaytuvımıznıñ aqiqiy delili olur. 

Джерело фото: Facebook/ Оксана Новикова

Bizni Telegram'da oquñız