Dünyanıñ Rusiyenen “LMC/DMC” tanımasına rekatsiyası. Belli malümatlar

Діденко Анастасія
·
18:23, 22 Kiçikay
Dünyanıñ Rusiyenen “LMC/DMC” tanımasına rekatsiyası. Belli malümatlar
Foto menbası: УНІАН

Rusiye prezidenti Volodimir Putin “LMC” ve “DMC” rus cinayet taqımlarnıñ nezareti astında olğan territoriyalarnıñ mustaqılligini tanımağa qarar çıqardı. Dünya buna kergin rektsiyasını berdi. Kremlnıñ kelecek areketleri sebebinden raatsızlıq ve qorqu peyda oldı. 

Putin “LMC” ve “DMC”  territoriyalarına rus ordularını yerleştirmege emir çıqardı ve arbiy kampaniyanıñ inkişafını bildirtti.  O beyan etti ki, Ukraina bu “Rusiyenen yaratılğan” devlettır.

RF prezidentnıñ öz halqına hatip etüvinden soñ, Rus devlet televizionı yayınladı ki,  Putin bazarertesi künü, gecesi “LMC” ve “DMC” tanıması aqqında emirlerini imzaladı ve Rusiye Mudafaa nazirlinige “tınçlıq qoruvı” maqsadınnen rus ordularını bu territoriyalarğa kirsetmege ayttı. 

BHT Telükesizlik Şuranıñ acele oturuşına emrini tamamınnen maküm ettiler, halqara uquqnıñ ve Ukraina suverenitetnıñ bozuvınnen tanıdılar. 

“O olarnı barıştıracılarnen adlandıra. Elbette, bu yalan. Kerçek olğanlarını biz de bilemiz”, - AQŞ BHT yelçisı Linda Tomas-Grinfild ayttı. 

Başından belli degil edi ki, rus orduları tek “cumhuriyetlernıñ” territoriyalarına qalacaqlar ya da territoriyalarını kenişlemege tırışacaqlar. 

“LMC” beyan ettiler ki, olarnıñ “Lugansk vilâyetnıñ tarihiy sınırlarını ğayrıdan taklemek içün esasları bar”.

“Bizim territoriyamız - bu Lugansk vilâyeti, biz Ukrainanı ordularını çıqarmağa çağırtamız. Ya da biz kerekli tedbirlerini keçirmege başlacamız”, - “LMC parlamayentnıñ” vitse-spikeri beyan etti.

Şimdiki vaqıtında ne Ukraina, ne de qalğan dünya bu tanımamış cemhuriyetlerini mustaqıl territoriyalarnen tanımaylar.

Öz beyanatına Zelenskiy Ukraina ortaqlarını acele areketleini keçirmege çağırttı ve ukrain halqını tınç qalmağa çağırttı.

“Biz öz toprağımızda. Kimseden ve bir şeyden qorqmayıq”, - ayttı.

Beyaz evnıñ vekilleri beyan ettiler ki, Bayden separatist regionlarda çalışqan işadamlarına qarşı sanktsiyalarını qayd etecek ve yaqında AQŞ yañı sanktsiyalar aqqında haber etecekler.

Bütün halqara cemiyet Rusiye areketlerini maküm etti, Büyük Britaniyanıñ ve Avropalı birliknıñ liderleri “L/DMC” tanımasına munasibetli insanlarğa qırşı şahsiy sanktsiyalarını qayd etmege vade ettiler.

AQŞ BHT yelçisı Linda Tomas-Grinfild vade etti ki, kiçik aynıñ 22 Bayden memuriyeti Rusiye qarşı yañı sanktsiyalar aqqında ilân etecek. 

O Putinnıñ barıştırıcılar aqqında sözlerine cevap etti ki, Putin Rusiye İmperiyanı eski usullar ile ğayrıdan tiklemege tırışa.

“Putin dünyanı keçmişte qaytarmağa istey. O zamanda BHT yoq edi, d.nyada imperiyalar başlıq ete ediler. Lâkin qalğan dünya inkişaf yolunı seçti. Şimdi 1919 senesi degil, şimdi 2022”, - Tomas-Grinfild ayttı.

Putinnıñ neticeki planları bilinmez qalalar, lâkin belli oldı ki, miqyas ucumnıñ telükesi Ekinci Dünya cenki zamanından Avropa içün eñ ciddiy telükenen olğan. 

Şimdiki vaqıtında 69 yaşındaki RF prezidenti oñıñ fikirine köre, 20 asırnıñ eñ balaban qazanıñ facianıñ neticelerini tuzetmege ve Şuraviy Birligini ğayrıdan tiklemege istey.

Ukraina buhranı sebebinden Birleşken Halqlar Teşkilâtnıñ Telükesizlik Şuranıñ acele oturuşı devamındp, Birleşken Ştatlar ve olarnıñ ortaqları Rusiyenı çıqarıp qoymağa istey ediler. Olar eki separatist rayonlarnıñ Maskvanen tanımasını ve rus ordularnıñ açmasını - halqara uquqnıñ qıba bozuvınnen adlandırdıler. Bu cenk telükesini qaviyleştire.

BHT oturuşı Rusiye areketlernıñ diplomatik muzakeresine çevirildi, olar BHT Nizamnamenıñ ve milliy sınırlarnıñ toqunmasızlıknıñ bozuvlarını maküm ettiler.

"Rusiye konfrontatsiya yolunı seçip alı”, - Frenkistan yelçisı Nikolâ de Rivyer beyan etti. 

Büyük Britaniyanıñ vekili Barbara Vudvordqoştı ki, Rusiye halqarı cemiyetine sınırını tizdi ve acele çekilmege çağırttı.

Rusiyenıñ yelçisi Vasil Nebenzâ bütün kritikanı red eti. O öz devletnıñ qanunsız areketlerini Donetsk ve Lugansk viyaletlerine yaşağan ruslarğa yardımınnen tanıdı. O bu insanlarını ukrain ucumlarnıñ fedalarınnen adlandırdı. 

Oturuştan soñ, Tomas-Grinfild ayttı ki, Şuranıñ azaları “Rusiyege cenknı başlamağa ilk yasaq işmarını” yolladı.

“Şubesiz,  yapılğan yamanlıq bu delinıñ burnundan çıqacaq. Biz oñı buyun dünya ile yoq etecemiz! Birisi sanktsiyalar ile, biz ise - öz qollarımıznen! Birleşmege kerek, dostlar! Ordularğa imdat bildirtmege! Gonullilerge yardım etmege! Biz oña qırşılıq etmege olacamız”, - yetekçi Sergiy Pritula yazdı. 

The Guardian britan neşiri qayd etti ki, Putinnıñ “qardaş halqqa” nutuğı, “açuvınnen tolu” edi. 

“Oz sözlerine Putin Ukrainanıñ şuraviy keçmişinden qaytmağa qararını maküm etti, devletnıñ kerçek bölmesini ise öz tarafından ceza ile tanıdı”, - metinde aytıla.

"Time" yazdı ki, Avropada “cenk qorqusı” peyda oldı. 

“Ucum Rusiye ve AQ arasında olğan kritik çatışmanı kergenleştirecek. Bu eki devletnıñ dünyada eñ balaban ozök arsenalları bar. Putin Baydennı eskalatsiyağa reaktsiya etmege mecburladı… diqqatını başqa diplomatik prioritetlerden  celp etti ve amerikalı prezidenti içün siyasiy qıymetini yüksekleştirdi. Bayden bir qaç kere beyan etti ki, oñıñ AQŞ daa bir cenkke çekmege niyetı yoq”, - neşir yazdı. 

Alman "Spiegel" neşiri Putinnıñ beyanatını “aqıldan ayırılğan” adlandırdı ve qayd etti ki:

  • Putin tek Donbas aqqında ayta edi,  başqa Ukraina qısımlarını qayd etmedi (öz tarihiy ekskursına de o Ukraina şimaliy şarqında “tarihiy rus” territoriyalarını qaytarmağa niyetlerini seslendirmedi); 
  •  “LDMC” mustaqılliknıñ tanıması bu territoriyalarnıñ qoşmasınıñ evelsi devirnen ola (mında eki variant bar: ya da Qırımdaki stsenariyi, ya da Şimaliy Ösetiya ve Abhaziya stsenariyi, olar 2008 seneden RF terkibine öyle de kirmediler);
  • DLVAR cumhuretlernıñ tanıması evelden plan etilgen edi (bunı rus premyernıñ Mihaylo Mişustinnıñ sözleri tasdıqlaylar: “Biz çoq vaqıt devamında “LMC” ve “DMC” tanımasına cevabını beklegen edik).

Şimdiki vaqıtında Alyans Ukraina suverenitetine ve territorial bütünligine imdat bildirtmege devam ete. 

“Men Rusiyenıñ tanımamış “Donetsk Milliy Cumhuriyetnıñ” ve “Lugansk Milliy Cumhuriyetnıñ” tanımasını maküm etem. Bu Ukraina suverenitetini ve territrial bütünligi boza,  Minsk añlaşmalarını red ete ve qavğanı reguleştirmek içün ğayretlerini yoq ete”, - NATO General kâtibi Yens Stoltenberg beyyan etti. 

O hatırlattı ki, 2015 senesi BHT Telükesizlik Şurası Ukraina suverenitetine, mustaqılligine ve territorial bütünligine tam ürmetini bildirtti. Rusiye ise bu Şuranıñ azasınnen ola.

“Donetsk ve Lugansk Ukraina qısımlarınnen olalar. Moskva Ukraina şarqında konfliktnı qızıştırmağa ve separatistlerge arbiy imdat bildirtmege devam ete. Daa Ukrainağa kene de ucumlanmaq içün sebebini yaratmağa tırışa”, - NATO General kâtibi fikir ete.

Stoltenberg ayttı ki, Alyans Ukraina halqara qayd etilgen sınırlarına suverenitetine ve territorial bütünligine imdat bildirte.

“Otraqlar Rusiyenı diplomatiya yolunı seçip almağa ve Ukrainada ve onıñ yanında arbiy quvetlernıñ miqyas çoqlaşuvını acele toktatmağa çağırtalar ve halqara mucburiyetke köre, Ukrainadana öz ordularını çıqarmağa çağırtalar”, - beyanatta aytıla. 

Poloniya prezidenti Ancey Duda Volomir Putinnıñ qararını Avropadaki nizamını bozğan qararnen sayya ve NATO, AB “ekânlik ve qattı fikirini” bildirtmege çağırta. 

“Tek qattı pozitsiya ve Ukrainanıñ siyasiy mudafaası tecavuzçinı toqtatmağa olacaq. Acele sanktsiyalarını qayd etmege kerek”, - Twitter saifesiyende yazdı.

RF prezidenti bu vaqıtace ayta ki, o cenknı istemey, aytışmalarğa azır, lâkin Ukraina ile tınç añlaşmalarnıñ toqtatuvı ve “L/DMC” mustaqıl territoriyalar ile tanıması kelecek aytışmalarnıñ neticesiz olğanını tasdıqlay.

Eger Ğarp onıñ “telükesizlik kefalet” talaplarını körmemezlikke ursa, o “arbiy-tehnik tedbirler ile cevabınnen” qorquzmağa devam ete.  

Putin tenbiledi ki,  eger şarqta cenkâver areketler toqtamasalar ve qan tokulse, bu Ukrainanıñ mesülieti olacaq.

Tanımamış “L/DMC” territoriyalarına separatistler tarafından endi provokatsiyalar bar edi, olar ucumlanmaq içün sebep qıdıralar. 

"Prava Sprava" Grajdan teşebbüsnıñ başı Dmitro Snegiröv Suspilne Qırımğa  Zelenskiynin Ukraina territoriyasında cenkâver vaziyetini qabul etmemek pozitsiyasını añlattırdı.

“Cenkâver vaziyet Rusiye tarafından açıq arbiy tecavuz vaqıtında qayd etile. Şimdiki vaqıtında RF Silâlı quvetlernıñ vaqıtace işğal etilgen territoriyalarda bulunmanıñ qanunleştirmesı keçe. Ordularnıñ bulunmasını tek bir ülke red ete - bu Rusiye Federatsiyası. Ucum başlandı demesi - işğalcilar içün faydalı ola bile.  Lâkin cenk 2014 seneden devam ete.

Ukraina sabiq prezidentinden soramaq kerek ki, ne içün 2014 senesi kerekli yetdbirlerini keçirmediler. Bu sebepten, fikirmizge köre, areketsizlik işğalci-devletnen siyasiy “añlaşmağa” oşay.  Bu stsenariy aqqında men daa 2017 senesi haber ete edim”, - ekspert ayttı.

Dmitro Snegiröv añlattırdı ki, rus arbiy tehnikası vaqıtace işğal etilgen territoriyalarda daa 2014 senesinden buluna. 

Arbiy ekspert daa qoştı ki,  Ukraina Şarqında cenkâver arektleri ne içün tezleştirilmege başladılar. 

“Rusiye Ukrainağa Minsk añlaşmalarnıñ implementsiya zamanında basım etmege başladı. O bir sofrağa “L/DMC” başlarını ve Zelenskiyni oturtmağa istediler. O red etti. Ukrainanıñ pozitsiyası printsipial. Biz terroristler ile aytışmalarını keçirmeyik”, - Dmitro Snegiröv ayttı. 

O qayd etti ki, ukrainler içün esas vazife - bu milliy kimliknıñ saqlması, bu sebepten “LMC” ve “DMC” qoşmağa niyetoyeri yoq. Bu territoriyalarda yaşağan sakinlernıñ çoqsı rus pasportlarını alğan. "Prava Sprava" Grajdan teşebbüsnıñ başı  fikir ete ki, devletnıñ qıymeti territoriyalarnıñ kilometrlerine degil, onıñ qıymeti - öz meraqlarını qorçalamağa imkânına. 

“Endi Moskva işğal etilgen territoriyalarnıñ içtimaiy-ekonomik imdatnıñ vazifelerinnen oğraşacaq, çünki Jenevre ve Vânadaki konventsiyalarına köre, bu territoriyalarnıñ içtimaiy ve iqtisadiy teminlevı - bu işğalci-devletnıñ vazifesıdır. Olar mustaqıl olsalar, bizge gaz ve yarıq içün paralarını bersenler. Petro Ölesiyeviç zamanlarında olarnıñ territoriyalarına bunı bedava bergen ediler”, - arbiy ekspert qayd etti. 

O hatırlattı ki, hainlik suali daa 2014 senesi başlandı. O zamanda oña ve onıñ teşkilâtnıñ azalarına ukrain Lugansknı mudafaa etmege çare bermediler ve silâ berüvini red ettiler.

“Biz Ukraina meraqlarını mudafaa etmege azır edik, lâkin Lugansk vk Donetsk UTH idarelerine olğan silâlarını separatistler aldılar.  Silâlalrnıñ biñler maddeleri küreşsız “LMC” askerlerine berilgen ediler”, - ayttı.

Dmitro Snegiröv tarifledi ki,  panikanı başlamağa,  miqyas cenknıñ başlamasını ve Ğrabiy Ukrainağa bilet almağa keregi yoq. 

“USQ Lugansk ve Donetsk vilâyetlernıñ memuriy sınırlarına yaqınlaşsalar,  belki lokal kerginleşme olacaq. Kiyevge ve başqa regionlarğa ucum etilmez.  Putinnıñ imkânı olsa edi, o öz planlarını daa 2014 yerine ketire edi.  O zamanda USQ qarşılıq etmege imkânı yoq edi. O zamanda episi yolları açıq ediler”, - arbiy ekspert Dmitro Snegiröv beyan etti.