Ükümlerge köre, Ukraina grajdanları ekisi de bu cezalav devirlernıñ üç yılını apishanelerde keçirmege mecburlar, anda ise “butün Rusiyedeki penitsiar sistemasında eñ yaramay şartlardır”.

“Mahkemeden evel taqıqat devamında bir qıç ceryaniy bozuvlar qayd etilgen ediler. Mahkemeciler qoruvnen qabaatsızlıqlarnıñ isbatlarını tam olaraq körmemezlikke ura ediler. Bu kerçekler Zekirya Muratov ve Vadim Bektemіrov siyasiy mabuslerine qarşı açılğan davalarnıñ siyasiy esasını tasdıqlaylar. Ondan ğayrı, bu ükümler Rusiye tarafından qırımtatarlarğa qarşı daimiy taqıplerini tasdıqlaylar”, - idarenıñ tefsirine aytıla.

Öz nevbetine, ukrain ombudsmeni Lüdmila Denisova qırımtatarlar ve başqa qanunsız toqtatılğan Ukraina grajdanları astında qanunsız mahkemelerini maküm etti. 

Öz areketler ile işğalci devlet, yani RF, halqara uquqnıñ qaydelerini, insan aqlarnıñ mudafaası ve esas azatlıqlar  aqqında Konventsiyanı ve insan aqlarnıñ Umumiy deklaratsiyanı boza”, - qayd etti.

Daa Denisova halqara missiyalarnıñ, uquq qorucı teşkilâtlarnıñ ve diplomatik korpusnıñ  vekillerini Rusiyenı qanunsız apislengen  Ukraina ğrajdanları ile sebebpsiz toqtatuvlarını ve mahkemelerini toqtatmağa ve insanlarını azat etip, Vatanlarına qaytartmağa çağırta.

“Bu işğal ükümetnıñ uquq qorucı organlarnen yapılğan areketlernıñ adiy algoritmdır. Tintüv devamında RF territoriyasında yasaq etilgen kitaplarını braqalar, soñ oñı tapıp, isbat ile qullanalar.  Böyle areketlerini toqtatılğan insanlarnıñ evlerine de keçirgen ediler. Bu kitaplar aslında açılmağan ve oqulmağan ediler. Elbette, bu aqıqıy isbatlar degil”, -  Suspilne Qırımğa KrimSOS grajdan teşkilâtnıñ koordinatorı Denis Savçenko haber etti.

O qayd etti ki,  Zekіrya Muratov qırımtatar siyasiy mabusler arasında eñ qart adamnet ola. O 64 yaşında. Ondan ğayrı ІІІ-gruppa saqatlığı bar,  tevqıfhanende gipertoniye kriznı keçirdı. Lâkin qırımdaki mahkeme organlarnıñ vekilleri adiy insan aqlarını tam olaraq körmemezlikke uralar.

“Zekirya Muratovnıñ davasında Vitaliy Vlasov iştiraq etken edi. Bu FTH taqıqatçisır. O Ukraina grajdanınen sayıla, lâkin hainlik yaptı. O başqa siyasiy mabuslerini: Narіman Celâlovnı, Ahtemovlar qardaşlarını, Vladislav Esipenkonı ve başqalarını taqıp ete edi. O insan aqlarını çoq kere bozğan edi ve bozmağa devam ete”, - Savçenko ayttı.

Ukraina TİN RF mahkeme ükümini red etmege, Zekirya Muratov ve Vadim Bektemіrov siyasiy mabuslerini ve başqa qanunsız toqtatığan Ukraina grajdanlarını  acele azat etmege çağırta.

Denis Savçenko diqqat etti ki, 11 cezalav apisnıñ çıqaruvı ceryaniy standartlarına, ne de adiy añlavna aslında kelişmey. 

“Şimdiki vaqıtında böyle ükümlerini cinayetçilerge, qatıllarğa çıqarmaylar, manda ise - qalp etilgen cenayet davası ile mahkemelengen insan tek musulman dinı sebebinden bu cezanı çekmege mecbur. Zekirya Muratov içün 11,6  yıllıq cezalav deviri deyyerlik ölüm cezasınnen sayıla. Bu devirnıñ sağ keçerüvini birisi kefalet etmege olmay”, - KrimSOS grajdan teşkilâtnıñ koordinatorı ayttı.

O qayd etti ki, işğal uquq qorucılarnıñ diqqatını celp etkenler de siyasiy mabuçler cedveline qoşulmağa ola bileler.

“İnsan işğal etilgen yarımdanıñ territoriyasında bulunğance, özüni 100% telükesizlikte duymağa olmaz.  Rusiye Federatsiyanıñ repressiv maşnası tamamınnen işletilgen, lâkin biz bütün ğayretlermiznı toplap,  bunı toqtatmağa tırışacamız”, -  Denis Savçenko ayttı.

Ükümnıñ ilân etüvinden evel Vadim Bektemirov mahkeme oturuşta öz soñki sözını ayttı.

“Hatırlatmaq isteyim ki,  stalin repressiyaları de bir vaqıt uquq qorucı organlarnıñ tam qanuniy faaliyettinnen sayılğan ediler, lâkin soñ olarğa aslında başqa qıymet keçtiler. Qırımtatarlarğa, musulmanlarğa qarşı cinayet davalarını FTH aça. Olar stalin uquq qorucı organlarınıñ işini devam eteler. Olar aslında öz yıllıqlarını 1991 seneden degil, 1918 senesinden sayıp qayd eteler, çünki olarnıñ İİMK ve GTK farqları yoq. Tarih Rusiyenı birşeyge  ögretmedi. Evelsi o endi bir qaç qabbatsız insanlarını ğayıp etti, lâkin episi bir repressiya etilgen halqlarına qarşı öz siyasetini deniştirmedi. Problemalarnıñ çizüvi yerine, o tınç yaşağan halqlarını qıynay. Sır degil ki, rus cemiyeti milliy ğayyesiz yaşay, onıñ yerine qalp etilgen vatanperverlik teşviqat etile”, - faal beyan etti.

Daa o qoştı ki, yaqın vaqıtında işğal devletinde olğan avtoritar rejimini totalitar rejimi deniştirecek.

“Bizim teşkilâtımız tintüvlerde ve toqtatuvlarda çalışa. Biz devletmizge ve halqara cesiyetine hatipmizını azırladıq.

Şimdiki vaqıtında Ukraina işğal etilgen yarımadada olğan insan aqlar bozuvları aqqında çoqça malümatlar toplamağa ve halqara cemiyetine haber etmege mecbur”, -  KrimSOS  koordinatorı ayttı.

O qayd etti ki,  siyasiy mabuslernıñ qorantalarınnen bağlanmağa, olarda imdat bildirtmege kerek. Olar şimdiki vaqıtnda ağar psihologik alda, qıyın iqtisadiy ve uquq vaziyette bulunalar. Ondan ğayrı, siçsiy mabuslernıñ qorucılarına qol tutmağa kerek, çünki olar grajdanlarmıznıñ alları aqqında malümatlarınıñ ilk menbalarınnen qalalar.

“Elbette, siyasiy mabuslerge imdat bildirtmege kerek. Mektüp yazmağa imkânınız olsa - yazıñız. Koloniyağa oğrağan insat malümat qıtlığına buluna. Mektüp - bu hatıralarmıznıñ ve kkureşmızınıñ isbatıdır.

Ondan ğayrı, Qırımnıñ deokkupatsiyası ile daimiy iş de pek müim. Yazıq ki,  2019 seneden soñ Kremlnen siyasiy mabuslernıñ denişmesi aqqında kelişmege olmadıq. Şimdiki vaqıtında olarnıñ sayısı tek çoqlaşa”, - grajdan teşkilâtnıñ vekili Denis Savçenko beyan etti.

Zekіrya Muratov, Vadim Bektemіrov ve başqa Kreml siyasiy mabusleri öz territoriyaları ve aqları içün küreşini keçirmege seçtiler.

“Men Ukraina grajdanı, qırımtatar,  3-cı gruppınnıñ saqatı, siyasiy mabus, itibar mabusı - böyle meni ve başqa siyasiy mabuslerini dünya öz rezolütsiyalarına tanıy.  Siz bunı qabul etmege ve dava malümatlarına qoşmağa istemeysizü Bu rezolütsiyalarda ve vesiqalardı Qırımnı Ukrainanıñ qısımınnen sayyalar, Rusiyenı ise işğalcinen adlandıralar. Jenevre konventsiyada bizim aqlarımız qayd etilgenler, biz apislevnıñ birinci künlerinden tecvuziy devlet hizmetçilernıñ: prokuraturanıñ, FTH ve Rusiye Federatsiya mahkemederıñ diqqanı buna celp etemiz”, - 2022 senenin kiçik aynıñ 9 Zekrya Muratov Rostov-na-Donudaki Cenübiy  ortalıq arbiy mahkemesinde soñki sözını ayttı.

Denis Savçenko ayttı ki, işğal ükümet kerçekten mustaqıl jurnalistikanı yoq etti ve  grajdan cemiyeti içün kritik manialarını yarattı.

“RF alternativ kerçegini yaratmağa, be uquq bozuvlarnıñ olmağanını tasdıqlamağa tırışa. Ukraina ve dünya cemiyeti kerçek standartlarınnen qullana, bu sebepten bozuvlarını isbatlamağa qıyın ola. Siyasiy mabusler, olarnıñ qorucıları ve aqrabaları  aqlarnıñ bozuvları aqqında beyan eteler, lâkin bu kerçekler iç bir yerde qayd etilmeyler,çünki vesiqalı vaziyetini de işğalcilar yaratalar. Olar öz qanunlarını bozıp,aslında mesülietini duymaylar”,  -  KrimSOS grajdan teşkilâtnıñ koordinatorı Denis Savçenko ayttı.

“Qırım birdemligi” teşkilâtnıñ koordinatorı Lutfiye Zudiyeva qayd etti ki,  insanlarını hatırlamaq kerek. Olarnıñ devlet tarafından qoruvına aqları bar.

“Bu ükümler qırımtatar halqı arasında miqyas rezonansnı celp ettiler. Zekrirya Muratov - esli başlı adam, o beşinci qatqa çıqmağa olmay. Terroristik faaliyeti aqqında qabaatluvlar sebepsiz yalandır.

Vadim Bektemіrov – islam ilimler alimi. Oñı intellektual, tilşinas ve diniy ilimler ustası ile tanıylar. Böyle insannıñ aslında qanunsız faaliyetke munasibeti yoq”, - faal haber etti. 

Lütfiye Zudiyeva fikir ete ki, eñ faydalı yardım - bu cinayet davalarına diqattır, çünki olar siyasiy sebeplerden qalp etilgenler. Devlet ükümet organlar ve halqara teşkilâtlar tarafından diqqat etüv pek müimdır. kırımdaki vaziyetini aydınlatmağa kerek. Tek malümat usullar ile bu vaziyetke tesir etmege mümkün.

“Mabuslernıñ belli olğanları olarnı azaplardan, psihologik basımdan ve ölümden qurtarmağa ola bile. Denişmenıñ üç deviri keçirildi. Cedvellerne belli insanlar tuştılar, çünki olar aqqında malümatlarını tarqata ediler. Men belelsem, Qırımğa diqqatını kerek. Şimdiki vaqıtında bu qıyın vazifedır,  çünki ukrain territoriyaoarnı imkânı olğan eskalatsiyası başqa problemalardan diqqatını ala. Böyle vaziyette siyasiy mabusler aqqında aytmağa qıyn, lâkin bu episi bir kelişken ceryanlardır. Cenk tünevin başlanmadı, daa 2014 senesi Qırım sakinleri öz evlernıñ içinde mabuslernen oldılar. Cenk bu vaqıtace devam ete. Bu insanlarını hatırlamaq kerek. Olarnıñ devlet tarafından qoruvına aqları bar”, - “Qırım birdemligi” teşkilâtnıñ koordinatorı Lutfiye Zudiyeva ayttı.