Bunı QIRIM.News turk bürosına poloniyalı uquq qoruyıcısı Pötr Hleboviç haber etti.

2022 senedeki dünyanıñ Nobel Barış mükâfatına namzetler arasında tabiyatnıñ britan taqıqatçisı Devіd Attenboro, Dünya sağlıq saqlav teşkilâtı, belorus muhalifetnıñ lideri Svіtlana Tihanovska, tış işler naziri Tuvalu Saymon Kava, Roma papazı Frantsisk.

“Er yıl mukâfatqa 300-600 insan çıqarıla. Olar arasında Nobel mükâfatına uzaq insanlar de bar. Keçken yılı Rusiye Federatsiyanıñ prezidenti Vladimir Putin namzet olaraq kösterilgen edi. Elbette Putin, öz qanlı avantüralarnen bu mukâfatından uzaq”, - Suspilne Qırımğa Ukraina milliy deputatı ve qırımtatar halqnıñ lideri Mustafa Cemilev ayttı.

Qırımtatar halqnıñ lideri Mustafa Cemilevni 2009, 2011 ve 2015 seneleri dünyadaki Nobel mükâfatına namzet olaraq kösterdiler. Soñki kere onıñ namzetını Tatarstan (Rusiye) grajdan teşkilâtları köstergen ediler.

Yetekçi, siyasiy ve grajdan faali Sergiy Pritula ve “Okean Elzı” çalğı taqımnıñ lideri Svâtoslav Vakarçuk qırımtatar halqnıñ lideriine Mustafa Cemilevge muvaqıyetler tilediler ve qayd ettiler ki,  mebusnıñ Nobel Barış mükâfatına namzet olaraq kösterüvine imdat bildirttiler. Böyle tileklerini olar "Krim.Realii" radionıñ “Krim.Vajlive” programmada ayttılar.

“Doğrusını aytsam, Mustafa ağa men içün Gandi ve Nelson Mandellanen bir sırada tura. Men bu namuslı ve quvetli insanğa muvaqıyetler tileyim, bu mukâfat oña kerçekten kelişe”, - Pritula ayttı.

Svâtoslav Vakarçuk ayttı ki, Mustafa Cemilev qırımtatar halqnıñ liderinnen qala. O öz milliy ğayesi etrafında insanlarını birleştirmege oldı.

Cemilev qayd etti ki, Ukraina ve qırımtatar halqı içün bu mukfatını qazanmağa müimdır, çünki böyle vaqıa ukrain suverenitetnıñ bozuvına diqqatını celp ete.

“Şimdiki vaziyette Nobel mukâfatını qazanmağa müim olacaq, çünki böyle vaqıa halqara cemiyetnıñ diqqatını celp etmege olacaq. Birinciden, bu qırımtatar halqı içün pek müimdır. 

Nobel mukâfatı Ukraina içün suverenitet küreşine miqyas imdatını qazanmağa yardım etecek”, - qırımtatar milliy areketnıñ lideri qayd etti. 

Hatırlatamız ki, Mustafa Cemіlєv – disident, qırımtatar Milliy Meclisnıñ başı (1991 - 2013), Ukraina Yuqarı Şuranıñ III-IX toplaşuvlarnıñ milliy mebusı. Şuraviy vaqıtında cezalanğan edi,  15 yılını şuraviy lagerlerde ve apishanelerde keçirdi. Omsk şeyernıñ koloniyasına 303 kün devamında açlıq aktsiyasını keçirgen edi. Rus akademigi, disident Andrіy Saharov Cemilevge imdat bildirtip,  BHT general kâtibine mektüp yazğan edi. 

O Selcuk universitetnıñ (Turkiye) itibarlı uquq doktorı, “Ukrain cemiyetnıñ demokratizatsiyası içün” halqara Örlik adlı mukâfatnıñ lauretı ola. Nansen (BHT) medalnen, Yaroslav Mudrıy  mukâfatlandırğan V ve IV dereceli ordennen edi. 

2014 senesi milliy mabus Qırımnıñ rus işğaline qarşı çıqtılar.

Qırımnıñ işğal taqıqat komiteti 2020 senenin çiçek aynıñ 13 Cemilevge Cinayet qanunnamenıñ üç maddesine köre qabaatladılar:

• “Rusiyege kirişini yasaq etilgen grajdanınnen, Rusiye devlet sınırnıñ takım ile bozuvı (Rusiye Cinayet Qanunnamenıñ 322 maddenıñ 3 qısımı)”;
• “ateş silâlarnıñ yañlış saqlavı ve bu sebepten qattı neticelernıñ peyda oluvı (Rusiye Cinayet Qanunnamenıñ 224 maddesi)”;
• “silâlarnıñ qanunsız aluvı ve saqlaması (Rusiye Cinayet Qanunnamenıñ 222 maddenıñ 1 qısımı)”.

İşğal etilgen Qırımda, ilk baar aynıñ 5 “mahkeme” oturuşına belli oldı ki,  Cemilevge Qırımğa kiriş yasağını daa 15 yılğa, yani 2034 senenin ilk baar aynıñ 5 devamladılar.