BHT Genasambleniñ yañi qabul etilgen rezolütsiyasi: Nasil yaniliqlar bar ve tesiri nasil
Araliq ayniñ 17 Birleşken Halqlar Teşkilâtniñ Genasambleyasi işğal etilgen Qirimda insan aqlar sebebinden quvetleştirilgen rezolütsiyani qabul etti. Buni Ukraina TIN beyan etti. Rezolütsiya BHT devlet azalarini Qirim platforma çerçivisinde işbirlikke çağirta. Ukraina Tiş işler naziri Dmitro Kuleba haber etti ki, vesiqa BHT Genasambleniñ işğal etilgen Qirimda uquq qoruciliq problemağa bağişlanğan altinci rezolütsiyasi ve Rusiyenen ukrain yarimadaniñ qanunsiz işğaline on birinci qarşiliq rezolütsiyasi ola.
Buni “Kün mevzusina” qirimtatar resurs merkezinin idarecinnen Lüdmila Korotkih muzakere ettiler.
Lüdmila Korotkih qayd etti ki, rezolütsiyada endi adiy qaydeler ve aslinda yañi kerçekler qoşuldilar. O pek çoq problemalarini qaplap ala.
“Anda kerçekten qayd etile ki, RF, işğalci devlet olaraq yarimadaniñ gumanitar sualleri, yani grajdan halqini içilgen suvnen teminlevi ile munasibet çekmege mecburü Bu kerçekten devletniñ ve grajdan teşkilâtlarniñ qyin işiniñ muim neticesidir. Yaniliqlardan - qirim platformasi añildi. Elbette, qirimtatarlarniñ problemalari endi adet uzre muzakere etileler. Olar tamir halqnen sayilalar. Adiy talaplardan biri - qirirmtatar milliy Meclisniñ faalietini yarimada territoriyasinda ğayridan tiklemek”, - Korotkih qayd etti.
O qoşti ki, bu rezolütsiya zemaneviy halqara munasibetler sistemasi çerçivisinde pek muim ola:
“Genasambleya - bu eñ tesirli organ, bu organnen vesiqaniñ qayd etüvi - yarimadaniñ vaqitace işğal etüvniñ qabul etmemezlikniñ imdati bağlamda pek muim ola. Bu daa bir kere kosterte ki, RF bu anneksiyani resmiyleştirmek intilmalari muvafaqietsiz qalalar. Düniya Ukrainağa imdat bildirte”.
Idareci aytqanina kore, rezolütsiyağa qol tutqan, qarşi çiqqan ya da rey berüvge iştiraq etmegen devletlernni" cedveli kerçekten denişmesiz qala. O qoşti ki, Rusiye rey berüvni oña kerekli derecede qaldirmaq içün çoq resurslarini masraf ete. Ukraina ise rey berüvge iştiraq etmegen devletlerniñ erine, bizge qol tutqan devletlernen işbirlik etmege mkcbur.
QRM idarecisi 2021 senesi qayd etilgen ırqçılıq diskriminatsiyaniñ misalleri aqqinda malümat berdi:
“Qirimdaki mektebine oca talebelerge aytqan edi ki, qirimtatarlar satqin olğan ediler dep aytti. Bağçasaraydaki mektebine qirimtatar qizçiğini urdilar. Ondan ğayri bizim ve başka teşkilâtlarnen qayd etilgen adiseler bar edi. Kütleviy apisler devam eteler, siyasiy mabuslerge mahkeme binalarina kelgen adamlarini toqtatip, memuriy davalarini açalar. Bu vazietler - basimniñ quvetleştirüvniñ isbatlarinnen olalar. Işğalcilar yañi usullarini işlettireler. Bu episi bir maqsadinnen yapila ve ırqçılıq diskriminatsiyaniñ isbatinnen ola”.
Ayrica Rusiye Federatsiyaniñ “Ealeniñ ve territoriyalarnni" tibbiy ve tekhnogen sebebinden peyda olğan fevquale vazietlerden mudafaasi aqqinda” qanunğa denişmelerniñ neticelerini hatirlatti:
“RF qanunnameniñ denişmeleri Qirimdaki vazietine tesir etecekler, çünki Rusiye Federatsiyasi, işğalci devlet olaraq öz qanunlarini işğal etilgen territoriyağa de tarqatmağa devam ete. Fevquale vazieeler aqqinda - elbette, fevquale vazietlerniñ telükesi bar, o aslinda kerçek ola. Misal olaraq, oraq ayinda Qirimda çoq zarar ketirgen afan-tufanlar qayd etilgen ediler, Yaltani suv basqan edi. Demek, Qirimda fevquale vazietlerniñ telükesi ile territoriyalar çoq”.
