Sanktsıyalar: Celâlovnıñ cedveli

Богдан Бернацький
·
12:43, 22 Aralıqay
Sanktsıyalar: Celâlovnıñ cedveli
Foto menbası: Флот 2017

2021 senesi qasım ayında Ukrainanıñ 17 halq deputatı (Mustafa Cemilev ve Yuqarı Şurasında qırımtatar halqnıñ başqa vekillerinen başında), qırımtatar halqnıñ Meclis baş müavini Nariman Celâlovnıñ siyasiy taqip etüvinen alâqalı olğan şahıslarğa qarşı sanktsıyalarına dair tekliflernen qararını alıp berdi.

Deputatlar qararınıñ emiyeti nede?

Şahsiyleştirilgen sanktsıyalarına dair teklifler Yuqarı Şurasınıñ baquvına oğray ediler (2015 senesinden 2571’ci, 2016 senesinden 3778’ci, 2016 senesinden 4825’ci ya da 2016 senesinden 5724’ci qararlarnı hatırlamaq mümkün), lâkin bütün vaqıt içinde böyle tekliflerfe dair tek bir qararına qol tutulğan edi. 2018 senesinden 9157’ci qararı aqqında söz kete. Onıñ içinde halq deputatlar yedi ukrain uquqiy şahısına qarşı sanktsıyalarnı kirsetmege teklif ettiler (ayrıca “112-TV”ge qarşı ve il.). Keççe belli olacağı kibi, Milliy telükeszlik ve mudafaa şurası, deputatlarnıñ teklifine qol tutacaq, amma tek 2021 senesi uvut ayında. UMTMŞ kâtibi Aleksey Danilov, sanktsıyalar içün sebebi olaraq 2018 senesinden qayd etilgen qararı olğan dep qoşar. 

Bay ameliyatına baqmadan, Celâlovnıñ cedveli boyunca şahsiyleştirilgen sanktsıyalarnıñ tekliflerinen soñki qararı evelki soylardan farqlana. Birinciden, sanktsıyalarnıñ amelge keçirilmesi içün esas sebepleri olaraq vaqtınca işğal etilgen Qırım territoriyasında insan aqlarnıñ bozuluv aqiqatları, ayrıca, Qırım platformasınıñ iştirakçılardan biri Nariman Celâlovnıñ siyasiy taqip etüvi ola. Böyleliknen, ukrain parlamentiniñ qayd etilgen sanktsıyalı adımlar AB ve AQŞ sanktsıyalı programmalarnıñ akis etüvi ola. Bu programmalar boyunca “Magnitskiy” rejiminiñ çerçivelerinde insan aqlarnıñ bozuluvı içün sanktsıyalarnı tesbit eteler. 

Ekinciden, ukrain parlamentçileri ilk sefer kerek olğan delil ketirilmesi ve Nariman Celâl ve onıñ safdaşlarnıñ tevqifine alıp ketirgen vaqialarnıñ tafsilâtlaştırılğan vaziyetlernen sanktsıyalı tekliflerni azırladılar. Şimdi sanktsıyalı siyasetimizniñ terkipteki meselelerinden biri, sanktsıyalar aqqında resmiy qararlarında esaslarnıñ yoq oluvı qala. O, em idare etüv meseleler ile, em de şahsiy qararlarnı ilâve malümatınen pekitmegen (AB uyğun organları yapqanları kibi) UMTMŞ ameliyati ile peyda olğan. Sanktsıyalar qararınıñ leyhasında Celâlovnıñ cedveli boyunca Nariman Celâlovnıñ taqip etüvine alâqalı olğan şahıslarnıñ rölü, statusı ve areketleri aqqında malümatı bar. Sanktsıyalar, Qarar müelliflerniñ niyetine köre, “Qırım Cumhuriyeti ve Aqyar ş. boyunca RF FTH idaresiniñ” baş tahqiqatçısı Vitaliy Vlasov, “Qırım Cumhuriyeti ve Aqyar ş. boyunca RF FTH idaresiniñ” reberi Leonid Mihaylük, “Qırım Cumhuriyetiniñ Yuqarı makemesiniñ makemeci” Vladimir Agin ve “Qırım Cumhuriyetteki Aqmescit rayonınıñ prokurorı” Sergey Zaytsevge tiymek kerekler. 

2021 senesi ilk qış ayında Celâlovnıñ cedveli boyunca sanktsıyalar aqqında qararı, Donetsk, Lugansk vilâyetlerde ve Qırım MC, Aqyar ş. deokupatsıya ve reintegratsıya, insan aqları kommitetinde qabul etilgen edi ve yaqın vaqıtta milliy telükesizlik, mudafaa ve istihbarat meseleler kommitetiniñ baquvına oğramaq kerek.