Tokiodaki Olimpiada COVID-19 pandemiyadan soñ birinci miqyas yarişinnen oldi. Teessuratiniz  nasil?

 - Elbette, kovid karantinden soñ bu dün'ya derecedeki birinci sport vaqiasi edi. Azirliqta qiyiciliqlar bar edi. 

Siz Qirimda yaşayip, Ukraina bayraği astinda çiqtiñiz. Bu qiyin qarar edi mi

- Boyle vaziette bulunmağa qiyin . Lyakin men os'mür aşinda olğanda, 14-15 yaşinda devlet taqimniñ azasi edim. O zamandan men Ukraina devletini taqdim etip, ukrain bayrağini kotergen edim. Siyasiy sebeplerden 2014, 2015, 2016 ve 2017 seneleri halqara yarişlarğa barmağa imkyanim yoq edi. Idmanlarimi devam etip, şekil'mi inkişaf ete edim. 2018 senesi men kelip, Budapeşt şeerine keçiril'gen dün'ya yarişina iştiraq etmege qimi qazandim, bu yarişta men devlet içün tunç medalini qazanğan edim.

Qirmdaki sport kureşniñ vazieti nasil?

- Qirimdaki kureşçiler toqtamayip idman eteler, ogreneler, yarişlarda iştiraq eteler, tirişlar.  Biz de yaş nesilge imdat bildirtmege tirişamiz, qiyincilaqlarda qol tutmağa isteymiz. Qirimnda ünan-roma kureşinnen oğraşmasi ve bazi halqara yarişlarda iştiraği qiyindvr. Lyakin men episi bir sportnen oğraşmağa mesleat etem, çünkui sport - bu sport. Oñiñ faydasi çoq.  Er bir bala içün, bu birinciden bediy inkişaf, ondan ğayri bu intizam ve aqliy iştir. Oñiñ sağliqqa tesiri yahşi. Er kezge mukyafatlar tileym. Dünyadaki meydanlarda keçken yarişlarğa qoşulmağa qismetiñiz olsun.

Zenaat sportçinen olmaq içün, balaliqtan başlamağa kerek. Soñ, balaban olğanda çiqişlarda iştiraq etmege kerek. Balalarğa rus sport federatsiyalar çerçivisinde başlamağa kerekü Soñ, halqara yarişlarda qirmdaki resmiyleştirüvnen çiqmağa pek qiyndir.

- Er insan öz yolini ozü seçip ala, ve birinciden nasil devletini taqdim etmege ve nasil bayrağini kotermege seçip almaq kerek. Elbette, bazi qiynciliqlar bar, lâkin anda sprotçilarniñ qabaatlari yoq. Bu devletmizniñ, halqimizniñ qabaati degil. Olar öz isteginnen boyle vaziette oğramadilar, olarniñ qabaatlari yoq. Boyle qiyinciqlar halqara meydanda peyda olalar, bu taqdim etilgen devletten bağli. şimdiki vaqitinda men  Ukraina devletini taqdim etem ve ukrain bayrağina koterem,  çünki bu işğal etilgen territoriya ve bazi bayraqlarniñ taqdim etüvine episi bir qiyinciqlar bar.

Qirim sakinlerniñ ve koçip kelgenlerniñ çoqsi sizge imdat bildirteler. Olar içün siz şubesiz qaramannen sayilasiz. İşğal etilgen yarimadada Qirimtatar kureşçinen olmasi ve ukrain bayraqniñ kotermesi havfli mi?

- Menimce, eñ muim - bu öz halqini sevmege. Imdatlarina pek memnünim. Men de halqimi quvandirtmağa tirişam. Men ozüme bu medallarini qazanmayim, men olarni halqima dep, balalarmizğa, oğlanlarmizğa ketirem. Olarğa misalnen olmağa isteyim.

Tokio Olimapidadan eñ aydin tesiriniz nasil?

- Men evelsi de Olimpik oünlarda iştiraq etken edim, anda bulunmadan, atmoferadan çoq yañi duyğular peyda olalar. Soñ daa iştiraq etmege isteysin, sportçi ile değil olsa de, idmanci olaraq. Men bellesem, sport meraqi ve sport Olimpik oünlar - er bir sportçi içün eñ muim vaqiadir, er kez oña çoq yil devaminda azirlana. 20 yilliq azirliqtan soñ oz' maqsadina kel'sen, erine ketirmege imkyan peyda olsa, sen çoq yilniñ neticelerini duyasin ve episi ogrengen şeylerini taqdim etmege isteysin, çaren olsa - quvanç duyasin.

Tokio Olimpiadada siz 5 er qazandiñiz, Oslo çemionatinda - 3 er.

 - Olimpiadadan soñ, quvetlerimi toplap, öz aqim içün kureşip, men Dunya çempionatina kettim ve devletimiz içün tunç medalini qazandim. Men içün bu pek buük şeref ve buük quvançtir. 

Kelecek sefer nasil ğalebeler qazanmağa niet etesiñiz?

- Şimdiki vaqitinda idman faalietini sinap baqmağa istegim bar, ballarğa misal' kos'tertmege, oğlanlarmizni, yaşlarmizni, balalarmizğa bil'gilerimi bermege istegim bar. Yaş nesil'ge tecribimi bermege pek memnün  olurim

Siz - Qirim  Muhtar cumhurietniñ sport kureş Federatsiyaniñ temel'çilerniñ birisi olasiz. O Ukraina nezareti astinda Ukraina qisimina areket ete. Bu nasil keçe, aytiñiz.

- Men grajdan teşkilyatlarda iştiraq etem, bugün biz Qirim Muhtar cumhurietniñ sport kureşniñ Federatsiyasini yarattiq. Bu minda koçip kelip, sevemli sport çeşitnen oğraşmağa qiynciqlar korgen adamlarğa yardim etemiz. Men ozüm de bu yoluni keçken edim, qiyin olğanini bilem. Endi bazi muvafaqietlermiz bar. Bu oğlanlar ozlerini sport çeşaitelerini sinap baqalar ve men ketken yolnen keteler.

Maña, elbette qiyin edi. Nasil vilyaetini taqdim etmege kerek arağan edim, o zamanda  Poltavska vilyaetini taqdim ete edim, Oleg Yoriyoviç Sazonov sağ olsin. Sponsorlarimiz işten tiş qalmağa istemeyler. Olar maña sport karyerami inkişaf etemege yardim ete ediler. Men ise grajdan teşkilyatlarda, grajdan vazifelerde yaş sportsilermizge yardim etmege ve olarniñ inkişaflarina kerekli şartlarini yaratmağa tirişamiz.

Bu idmanlar nasil keçeler?

- Başindan, bazi adresler bar, men vaqitindan soñ anda imdanci faalitini erine ketirecem. Bazi vilyaetlerde ve Kiev vilyaetinde boyle erler bar. Kene de, olar balaban degil', bu tek başlanmasidir.  Bugun' aqiqiiy teşkilyat bar, o oğlanlarğa çempionatlarda iştiraq etmege yardim ete. Qirimdan kel'genler, yarişlarda, çempionatlarda iştiraq eteler, federatsiya prezidenti ve başqa azalari ile iştiraq eteler. Misal' olaraq, bugun' bir sportçi bar, o taqimdan bazi toplaşuvlarini minda, olimpik bazasina keçirmege ola. Başqa sportçilar ise fedaratsiya yardimi ile qoşulalar, biz olarğa iştiraq etmege ve bazi vilyaetini taqdim etmege yardim etemih. Bugün olar sport kureş federatsiyamizni taqdim eteler.

Siz idmanci olmağa isteysiñiz. Tek Kievde 10 bin koçip kel'genler yaşaylar. Qirimni taqdim etmek maqsadinnen bala ve oyaşlar mekteplerini ğayridan tiklemege mumkün mi?

- Elbette, mumkün, bu aqiqiy şeylerdir.  Qirimdan kelgen balalar çoq, olar minda yaşaylar,  ogerneler. Tanişlarimiz federatsiyani inkişaf etmege istegimiz aqqinda bileler. Enda sportzalimiz de bar. Kerçek erleşüvini bilmeyim,  lâkin Qirimli balalarimizniñ yaşağan erlerniñ yaninda sportzalimiz bar. O Sofiyivs'ka Borshhagovkada erleşken. Svyatoşinskiy rayonda idman faalietimiz içün uyğunlaşqan sportzal bar.

Daa ünan-roma kureşten ğayri biz umumiy sport çeşitlerini inkişaf etmege isteymiz. Koçip kelgen vatandaşlarmiz, studentlermimiz çoq. Olar çoq sport çeşitlernen: boksnen, azat kureşnen ve başqalarinnen oğraşalar. Yonelişimiz boyle, ne qadar çoq sport çeşitleri olsa, o qadar yahşidir. Anda üna-roma kureşten ğayri başqa çeşitler de qoşulacaqlar.

Devlet boyle teşebbüslerge imdat bil'dirtmege olp bile, çünki devlet imdatsiz qiyindir. Memurlar, sport federatsiyalarniñ faalleri yardim etmege tekliflernen hatip ettiler mi?

 -  Elbette,  devletten para almaq içün, çoq ğayretler yapmaq kerek, ayni bizim vilyaetimiz - Qirim Muhtar cumhurieti içün. Evelsii departament bar edi,  o reberlik ete edi, para bergen edi ve çoq yaşlarini ünan-roma kureş çerçivisinde işbirlekke celp ete edi.  Biz bu işini inkişaf etmege devam etemiz. Mekteplerini açmaq ve idmanlarini işbirlikke davet etmek içün çoq telebelerimiz olmaq mecbur. Bu vazifeni tam olaraq erine ketirmege çare tapsaq, federatsiyamizğa çoq sportçilarimiz olsa, soñ devlet tarafndan maaliy yardimini de beklemek mumkün.

Reintegratsiya nazirlikniñ programmalari arasinda yaşlar inkişaf programmasi de bar. Qirimniñ deokkupatsiya strategiyasi sport teşkilyatlarniñ, yaşlar sektsiyalarniñ ve olarniñ inkişafindan ibaret.

Reintegratsiya nazirligi aqqinda aytysaq, deokkupatsiya sualler ile çalişqanlarinla siznen birisi bağlanğan edi mi?

- Biznen bağlanğan insanlar bar. Amma er şey daa de kerçek olsa edi, daa de yahşi olğan edi. Boyle iş daa aslinda keçiril'medt.  Bu tek bizim ğayretlerimiz, isteklerimiz, yaşlarmizniñ tirişqalari ile yapila, lyakin şimdiki vaqitinda kkersek programmalar yoq, men aslinda olar aqqinda eşitmey edim. Doğrusini aytsam, eşitse edim, olarnen faydalanmağa imkyan tapa edim. Biz bu maqsadini kerçek yapmaq içün çalişamiz.

Federatsiyani inkişaf etmek içün ne yapmaq kerek? Sizniñ federatsiyaniz nasil olmağa mecbur?

- Elbette, federatsiyani inkişaf etmege pek isteymiz. Bu ğayeni yaqinlaştirmaq içün,  birinciden Qirimniñ deokkupatsiyasini yaqinlaştirmaq kerek. Bazi oğlanlar, minda, Ukrainaniñ nezareti astinda olğan territoriyalarğa kelip ogreneler. Men isteyim ki, olarniñ Qirimndan oğanlarini episi bilsin ve Qirim sport Federatsiyasina para berilsin. Halqimiz bil'sin, Qirim episi bir devletniñ sport yaşayişina iştiraq etmege tirişa. Birinciden, bu yaş nesilmizge çoq yardim etecek. Demek, ğonulliler tarafindan ğayri devlet tarafindan edilgen yardim de pek muimdir. Yaş nesilge yahşi karyeralarina qurmağa yardim etmege kerek,  bu işten çetel qalmağa olmaz. 

Qirimdan kelgenlerniñ ukrain sportçilarnen olmağa imkyanlari bar?

- Elbette, boyle imkyanlari bar. Aslinda, studentlernen olğanlari kibi sportçilarnen de olmağa imkyanlari bar. Bu kerçekten maarif programmasi, tek kunnin ekinci qisimi devaminda evde oturmanin erine sen sportzalğa qatnaysiñ. Men bellesem, şimdiki vaqtitinda sportnen oğraşmasi populyar oldi. Menim balaliğimnen qiyaslasaq, şimdiki vaqitinda yaşlarniñ sportqa meraqalari çoqçadir. Olar sağilq içün sportnen oğraşalar. Student yaşayiştan ğayri, kunnin ekinci qisimi devaminda sportnen oğraşsalar, bu pek faydali olurdir. Misal' olaraq, Qirimdan ogrenmege kel'genlerniñ minda sportnen oğraşmağa imkyanlari bar.

Nasil yaştan sportnen oğraşmasini başlamağa mumkün?

-  Bizimki sport çeşitinnen - ünan-roma kureşinnen 7 yaştan oğraşmağa mumkün.  Lâkin iç bir vaqit keç olmaz. Tanişlarimiñ balalari 4-5 yaşini toldursalar, olar endi boyle sualler bermege başlaylar.  Lyakin 4-5 yaşlarda ertedir.  7 yaşta endi sportnen ciddiy oğraşmağa başlamaq mumkün. Lâkin iç bir vaqit keç olmaz. Zenaat sportçinen olmaq içün, doğrusini aytsam, balaliqtan oğraşmağa kerek.

Siz sportçi ile çiqmağa daa çiqmağa niet etesiñiz mi?

- Olimpik oünlardan, Dün'ya çempionatindan soñ, men idman faalietine ozümi sinap baqmağa istegim bar. Kelecekte de men ozümi idmanci ile korem. Men sportqa çoq yillar bağişladim. Men mindan endi ketmege ve buni braqmağa olmacam. Maña sportsiz, kureşsiz yaşamağa qiyin olurü Kelecekte men idmanca faalietini taqdim etmege niet etem. Devletniñ milliy taqimina oz' faalietimi inkişaf etmege isteyim.

Sport kureşniñ Ukrain federatsiyasiyaniñ Qirimdaki noqtaniñ yaratuvina munasibeti nasil?

- Oğlanlar balaliqtan, yaşliqtan meni bileler. Bu zamanda biz Qirimniñ sport kureşniñ Federatsiyasini yarattiq - buni endi er kez bile, biz endi bir eki-uç' yil devaminda bunen oğraşamiz. Bizge çoq adamlar qol tutalar, imdat bildirteler. Olar bizim Qirimdan kel'geñimizne, Ukraina devletini taqdim etüvimizde memnün olalar. 

Olar işiñizniñ maqsadinizni añlaylar mi? Sportçilar siyasetnen çoq meraqlanmaylar.

-  Yahşi, misal olaraq men qalsam, sportnen oğraşmağa devam etsem. Er kez, ğaliba añlay, men anda qalsa edim, sportnen oğraşuvim soñuda kel'gen edi  Bu sebepten men yolumi devam etip,  ukrain devletini taqdim etmege qarar çiqardim.  Er bir  sportçi öz faalitetini inkişaf etmege istey.  Men  buñi boyle korgen edim: men qita Ukrainağa koçip, öz karyerami devam etsem, muvafaqietler qazansam - yahşi olur.   Elbette, bu tüşüncilerniñ sebepleri bar edi.  Bilmeyim. Maña qol tutqan dostlarim, menimce, menne razi olurlar.