Dava iştiraqçilarnıñ ükümleri, öyle taqıplernıñ sebepleri  ve siyasiy mabuslernıñ qurtaruv imkânları aqqında advokat Edem Semedlâyev ve qırımtatar milliy Meclisnin azası Gayana Yüksel “Kun mevzusı” programmada malümat berdiler.

Edem Semedlâyev ayttı ki,  ne mabusler de, ne qoruciları de ükümnen razı olmadılar. Olarnıñ fikirine, bu davanıñ tedqıq etkenlerini antlarına hainlik ettiler,bu sebepten olarnı makelemege kerek. O bu davanıñ hususiyetleri aqqında malümat berdi:

“Eñ esasiy, bu dava eki sırlı şaatlarnıñ malümatlarına qurulğan. Bu insanlar kimdir, FTH munasibetleri bar mı - haberimiz yoq. Daa bu davanıñ temelleri - taşlanğan kitaplar ve camide toplaşuvnıñ audioyazuvlar, anda insanlar islamğa bağlı mevzularını muzakere etken ediler. Demek, bu kerçekler ile qabaatluv qurulğan ve olarğan köre insanlarğa böyle ükümler çıqardılar”.

Advokat qoştı ki, mudafaa tarafı çıqarılğan ükümini halqara idarelerde şikâyet etecek. On kün devamında mudafaanıñ apellâtsiya şikâyetini bermege aqqı bar, baquvı ise yarım yılğace devam etmege mümkün ola.

Qırımtatar milliy Meclisnıñ azası Gayana Yüksel de ükümlernıñ qanunsız olğanına diqqat etti. O qoştı ki, qırımtatar halqnıñ sürgünlik yerlerden Vatanlarına qaytaruv zamanından Qırımda is bir  terroristik areketı ya da terroristik faaletnıñ misali qayd etilmediyu İşğalci ükümet ise dava iştiraqçilardan ğayrı başqa insanlarğa de basım ete:

“Toqtatılğan adamlardan ğayı başqalarına de ükümler çıqarılalar. İşğalnıñ 8 yıl devamınlp 250 insan apislendi, olar arasında 150 qırımtatar, adiy insanlarğa basım etile. Soñki 2 ay devamında mahkemeler yanında kelgen adamlarını toqtatalar, qorquzalar.  Olarğa basım etile, bu vaziyetnıñ  “qırımtatar könveyeri” acınıqlı adı peyda oldı”. Bu, aslında, tamır halqnıñ vekillerine qarşı yapılğan basım, repressiyalar, siyasiy qanunsızlıq könveyeri ola”.

Qoşmağa isteyim ki, işğal etilgen Qırımda quvetçiler 30 grajdan jurnalistlerini toqtattılar. Olar “Hizb-ut-Tahrir” davanıñ uçunci bağçasaray taqımnıñ iştiraqçilarına ükümnıñ çıqaruvına “Qırım garnizon arbiy mahkemenıñ” binası yanında toplaştılar, “Qırım birdemligi” haber ete.

Maskalarını kiyıp, insanlar içtimaiy mesafenı saqlayıp tura ediler.  Mahkeme binasına kirmege tırışqanda, işğal politsiya olarğa zarar etmege başladı. Ceryannıñ açıq olğanına qulaq asmayıp, advokatlardan ğayrı birisini “mahkemenıñ” içki azbarında de qabul etmediler.

Ondan soñ faaller mahkeme binadan yüz metr uzaq turıp, mabuslernıñ resimleri ile beyaz urbalar kiydiler. Yurabalarına böyle yazuvlar bar edi: “16 yıl - ne sebepten?”, “20 yıl - ne sebepten?”. Bir qaç daqqadan soñ binanıñ yanına avtobus keldi, anda siyasiy mabuslerge imdat bildirtmek içün kelgen qırımtatarlarını topladılar. Bunı İçtimaiy Qırımğa advokat Rustem Kâmilev haber etti. Aytqanına köre, qanunsız toqtatılğan adamlarğa cezalav ile 40 saat mecburiy işler  ya da 10-20 bin rubl para cezası çıqarılacaq. Bu 3,5 - 7,5 grivna ola. 

Qırımtatar milliy Meclis azasnıñ aytqanına köre, bu insanlarını qorquzmaq maqsadınnen yapıla. Olar isteyler ki, birisi imdat bildirtmek içün kelmesin, yardım etmesin, qarşılıq köstertmesin:

“Boyle areketlerıñ maqsadı bar - işğalciiler isteyler ki, olarnıñ siyasetlerinen razı olsunlar, qarşılıq köstertmesinler. 30 bin rubl (11 bin grn. - red.) para cezalar çıqarılalar. Qırım içün bu balaban paradır.  Çalışqan adamlarnıñ böyle aylıqları çıqmay. İnsanlarını qorquzmaq,  faaliyetlerini toqtatmaq içün çeşit türlü basım ve tesir usullarnen qullanalar”.

Ukrainanıñ qanunsız ükümlerge reaktsiyası aqqında Gayana Yüksel ayttı:

“Vaziyet qıyındır, çünki bu deşet tek işğal bitkende bitecek ve insanlar azat etilecekler. Elbette, şimdiki vaqıtında reaktsiyanıñ de keregi bar. Men uquq qoruci teşkilâtlarnıñ arizalarını teşkirem, olar pek yahşı yazılğanlar. Olar halqaara teşkilâtlarnıñ vekillerine, ortaq-devletlerine, ukrain ükümetine hatip eteler. Şimdiki vaqıtında Qırım mevzusna bağışlağan Qırım platformanıñ areketini BHT saasına keçirmege içün areketler muzakere etileler. Demek, insan aqlarnıñ ve azatlıqnıñ bozuvları, işğal etilgen Qırımnıñ vaziyeti BHT derecede baqılmağa mecbur.  

Çarelernıñ biri -deneşme. Lâkin RF aslında insanlar denişmesini muzakere etmege istemey, olarnı terroristler sayya. Olar arasında çoqsı - qırımtatar halqnıñ vekilleri. Lâkin bu iş episi bir devam etilecek, malümatlar toplanacaq, teşkirelecek ve kelecekte insan aqlarını qorçalamaq ve bu vazitetini toqtatmaq içün qullanılacaq”.