Refat Çubarov hatırlatqanı kibi, işğal etilgen Qırımda rusiye “cedvelge aluvınıñ” keçirilmesi, qanunsız ola. Onıñ fikrine köre, rusiye reberligi böyle areketler ile biq qaç vazifeni çezmege tırışa:

“Birinciden - qırımtatarlar, etnik ukrainlerniñ miqdarı kösterilecektir. Bu miqdar, işğal etilgen territoriyasında aqiqaten olğanından daa az olacaq. Rusiye işğalcılarnıñ, qırımtatarlar ve ukrainlerni yoq etmege vazifesi bar, buna qarşı çıqqanları Qırımdan sürgün etilmek kerekler. 

Ekinciden - salâhiyetli ekspertlerniñ fikrine köre, Qırımnıñ 7 yıllıq işğali içinde rusiye işğalcıları, vaqtınca işğal etilgen Qırım territoriyasında 1 milliondan ziyade Rusiye vatandaşını yerleştirdiler. Bu müstemlekeleştirüvinen pek aşıqqanlarını körem. Etnik alâmetlerine köre ealiniñ suniy deñiştirüvi, arbiy cinayeti ola, olar ise - arbiy cinayetini yapalar. Bu cinayetniñ mıqyaslarnı saqlamaq içün, yañıçıq kelgen vatandaşlarnıñ miqdarını da aqqiqatqa köre, daa az etip kösterecekler.

Üçünciden - Qırım, Rusiye Federatsıyasınıñ qısmı olğanını dünyağa köstermek içün. O, Qırım işğalini qanuniyleştirmege çoq sayılı ıntıluvlarından biri”. 

Şunı qoştı ki, cedvelge aluv, farqlı çeşitlerde keçecek - em vatandaşlarnıñ mesken yerlerniñ yoqlav şeklinde, em de elektron şeklinde. 

Refat Çubarovnıñ fikiri idn, işğalciler qırımtatarlar arasında kolabornatlarını qıdıracaqlar, olarğa cedvelge aluvnıñ infrastruktura suallernıñ çizüvı, mektepler ve bala bağçalarnıñ qurması içün müimligini añlatmağa vazife berecekler.

Öz tarafından qırımtatar milliy Meclisi 2014 senesi kibi, insanlarğa añlatmağa tırışa ki,  cedvelge aluv insanlarnıñ meselelerini çizmek içün yapılmay.  İşğalci ükümetnıñ esas maqsadı - Qırımda rus işğalnıñ quvetleştirüvi. Meclis Qırım sakinlerini bu cedvelge aluvından vazgeçmege çağırta.

Adet üzre ealenıñ cedvelge aluvı devletletlernen öz halqı aqqında yanılaşqan qıymetli malümatlarını almağa maqsadınnen keçirile. Bunı subet devamında siyasetşinas, “Tınçlıq ve hafvsız reitegratsiya aqqında dialog” Milliy platformanıñ teşkilâtçisı Öleg Saakân qayd etken edi.  Lâkin onıñ fikirine köre, Rusiye Federatsiyanıñ maqsadları bu kerçeklerden farqlıdır:

“Rusiye Federatsiya olğan vaziyette ealenıñ cedvelge aluvınıñ  isaiyat alması esas maqsadı degil. O kerekli resimini yarata ve insanlarını kene de qorqızmağa tırışa. Resim em içinde, em de tış siyasetine kereklidir. Olar böyle areketler ile ceryanlarnı deniştirmege imkânsızlığını köstereler. İnsanlar böyle vaziyette  çeşit suallerden qoqıp, qal malümatlarını yazmağa başlaylar. Misal olaraq birisi milletini ukrain degil, rus yazar ya da qırımtatarlar arasında bazılar özlerini ruslar ile qayd etecekler. Şuraviy zamanında böyle tecribe bar edi. Böyle işğalci ükümet episini öz nezareti astında alıp tutmağa aletini yarata. Bunı demograflar degil, bunı mahsus hızmetler keçireler, olarnıñ meraqları birinciden, arbiydır”.

Siyasetşinasnıñ fikiri ile, ealenıñ cedvelge aluvnıñ neticelerinnen faydalanıp, Rusiye kerekli teşviqat resimini yaratacaq. Anda  10-15%  ukrainler, 70-75% ukrainler ve eñ az qırımtatarlaq olmağa mecburlar.

Ondan ğayrı,  Öleg Saakân işğal etilgen yarımadada işğal devamında yapılğan demografik deniştermesi aqqında malümat berdi:

“Rusiye faal şekilde Qırımnıñ territoriyasında öz territoriyasından insanlarını köçürtken edi, qırım sakinlerini ise rus ordusına celp ete. Askerlerini bütün Rusiye territoriyasında yerleştireler, çoqsu hızmet etüv regionları amanlıqsız sayılalar. 2014 senesinden evel ukrain mahsus hızmetlerine çalışqan askerlernıñ şahsiy vesiqalarına “hainlikke aves” müürları bar. Olarnı hususan uzaq regionlarına yollaylar. İşğalc  devletnıñ siyasetine razı olmağanlarını qıta Ukrainağa ketmege mecburlaylar, bu sebebpten Qırım territoriyasında yaşağan ukrain ealinıñ saysı azlaşa”.

Siyasetçi qayd etti ki, RF areketleri halqara gumanitar uquqnıñ, IV  Jeneva qanunnamenıñ, cenk etüv qaydelernıñ ve adetlernıñ bozuvı ile sayılalar. Ealinıñ cedvelge aluv kerçeginnen Rusiye kelecekte halqara meydanında qullanmağa niyet ete: bu malümatlarına bağlanacaqlar, çünki başqa malümatlar aslında yoq.  

O qoştı ki, malümatlarını halqara meydanında qayd etmeseler de, episi bir  alimler olarnen halqara vesiqalarda qullanacaqlar, lâkin cedvelge aluvnıñ qanunsız olğanını qayd etecekler. Bu areketler kerekli malümat esasnıñ yaratuvı maqsadınnen yapılalar ve kelecekte içti istimalcilarınnen qullanacaqlar.

“Bu malümatlar kelecekte içki rus istimalcisı içün qullancaqlar. İşğalciler aytacqlar ki, Qırımda o qadar çoq rus insanlar bar, bu sebpten areketlernıñ “sebepleri bar edi”. Çünki Rusiyede muhalifet ve ükümettke qol tutqan halqı tarafından “Bu Qırımnıñ Rusiyege aslında ne keregi bar edi? Sanktsiyalarını qazanmaq içün? Adiy rus adamnıñ yaşayışını daa de biter yapmaq içün?” sualler peyda olalar. Elbette, olar bu raqamlarını öz areketlerini aqalamaq ve “biz rus ealeni qurtardıq” aytmağa içün qullanacaqlar,”  - Saakân qoştı.

Siyasetşinasnıñ fikirine köre, bazı insanlar sorğuda iştiraq etmege red etecek, çünki böyle aqları bar. Lâkin devlet tarafından qorquzmasını de qararlay:

“Men bellesem Rusiye faal derecede içtimaiy ağlarnen faydalanıp, qalp malümatlarını tarqatacaq, onıñ böyle tecribesi bar edi. Demek, “er bir insannı nezaret astında alacaqlar, bu sebepten cevap bermege kerek.  Cevap bermege ise doğru kerek”. Yaqında biz şuraviy zamanlarnıñ adetlerinden vazgeçtık. Men bellesem, Qırım şimdiki vaqıtında 40-50 yılğa qayttı. Faallnrini ise 30-40 senelerine qaytardılar, ve Ukrainada çoqtan unutılğan usullarınnen qulanıp, faal insanlarğa basım eteler”.

Halqara cemiyetnıñ areketleri aqqında Öleg Saakân ayttı ki, maküm etüvde ve qabul etmegenden çoq reaktsiyasını bekelemege keregi yoq. Başqa reaktsiyalarını almaq içün, azırlığını çoqtan körmek kerek edi. Buu suallerını Qırım platforması buyurmaq mümkün edi. Ukrainanıñ cedvelge aluvına reaktsiyasını siyasetşinas doğru dep spyya, lâkin halqa kampaniyası azırlağan ve uyğunlaşqan olsa edi, belki daa yahşı olmaq mümkün edi. Ondan ğayrı işğalde bulunğa ukrainler içün siyasetşinas mümkün olğan algoritm aqqında malümat berdi:

“İşğalde bulunğan ukrain grajdanları içün beyanat ya da algoritmler olmaq mümkün. Misal olaraq, ukranlerge hatip etip, iştiraqtan vazgeçmege çağırtmağa. Lâkin yaşayışqa ya da amanlıqqa telüke olsa, iştiraq etiñız ve “kerekli” cevaplarını berıñız, çünki olar episi bir olarğa kerek olğan raqamlarını resim eterler. Ukraina ükümeti böyle beyanatını yapsa edi, çoñ Rusiyenen kösterilgen neticelerine baqmayıp, “insanlar kelmedi” ya da “ baqınız, insanlar, ukrainler öz yaşayıları içün qorqıp, Kremlge kerekli cevaplarını berdiler. Ukrainler, öz yaşayışlarını saqlanız” aytmağa imkânlarımız peyda olğan edi. Demek tek baqmanıñ faydası az, iştiraq etip, bu ceryanğa qoşulmağa kerek”  

“Tınçlıq ve hafvsız reitegratsiya aqqında dialog” Milliy platformanıñ teşkilâtçisı qoştı ki, Ukraina öz tarafından eali cedvelge aluvnıñ kerçeginnen diplomatik şekilde qullanmağa imkânı bar, lâkin siyasiy ritorikada ya da qararlarnıñ qayd etüvine bu cedvelge aluvnıñ aslında faydası yoq.