Bunı eki taraflama arizasınıñ çerçivelerinden halqara teşkilâtlardaki vesiqalar ya da üçünci devletlerdeki arizalarnıñ seviyesine alıp çıqarmaq pek müim. Rusiye Federatsıyası, AQŞ tarafından halqara mesuliyetligini çekmek kerek olğanınıñ tasdığı, halqara aqnıñ red etüvi içün güzel bir meydançığı ola. Rusiyeni halqara aqnıñ bozucı devleti olaraq umumiy tanuvı, onı mesuliyetke çeküvi içün ilâve aletlerni qullanmağa izin bere.

Bunen beraber, Minsk añlaşmalarına dair Beyaz Evniñ deñişmez mevamınıñ ayrı emiyeti bar. 2021 senesi kiraz aynıñ 16 Rusiye Federatsıyasınıñ prezidentinen körüşüvinden soñ AQŞ prezidentinen körüşüvinden soñ AQŞ prezidenti, Minsk añlaşmalarnıñ amelge keçirilmesi içün tırışacağı aqqında ilân etken edi. Amerikalı liderniñ sözlerine köre, Minsk añlaşmalarnıñ baquvı, eñ yüksek seviyesinde añlaşmalarnıñ kün tertibindeki meselelerinden biri edi. Em de, soñki vaqıt içinde Minsk añlaşmalar Vaşingtonda ve Brükselde Ukraina ve Rusiye arasındaki davasınıñ diplomatik çezilüviniñ yolı olaraq baqıla ediler.

Ukraina ve AQŞ strategik ortaqlığına dair yañı Umumiy arizasında Minsk aqqında añuvınıñ yoq oluvı, Minsk ceryanını yañıdan islâatlaştırmaq içün Ukraina içün yañı fırsatlarını aça. Minskniñ alternativsizliginden vazgeçüvi, ukrain vekilleriniñ  eñ ümdeli vazifelerinden biri edi, ğaliba ve eki liderniñ yekün arizası, ukrain müellifliginiñ qalemi ile peyda olğan. Onıñ içinde Minsk talaplarına riayet etüv paradigması, “BMT Statusınen beraber halqara aqnıñ esasında” davanıñ çezilüv ihtiyacına deñişken. Soñkisi, rusiye lawfare aqidesine semereli tirenüvinde tektonik deñişüvi ola.

Ukraina-AQŞ Umumiy arizasınıñ uquqiy hatası, Rusiye tarafından gaz şantajı alda sanktsıyalar aqqında añuvınıñ yoq oluvı olğan. Prezident Zelenskiy, Bayden Prezidentinen körüşüvinden soñ matbuat-konferentsıyasında ilân etkeni kibi, sanktsıyalar meselesi baqıla edi. Lâkin, sanktsıyalarnıñ muzakere etilmesi, tek Şimaliy aqımı-2’ne ketirgen. Rusiyege qarşı amerikalı sanktsıyalı programmalarnıñ keñişletüvi aqqında söz ketmey. Ukrain-amerikalı sanktsıyalarnıñ qabul etüvi ya da ukrain sanktsıyalı emiriniñ islâatlaşuvı kibi başqa sanktsıyalı mevzular devlet başlarınıñ diqqat tışında qalğanlar.

Ukrain “Naftogaz” MAK başı Yüriy Vitrenko, gaz şantajı vaziyetinde Rusiyege qarşı ola bilgen sanktsıyalarına dair amerikalı Prezidentiniñ siyasiy arizasında uquqiy tasdığını körmedi dep, Ukrainağa “kefaletler…Ukrainadan tranzitine avropalı kompaniyalarnen muqaveler” kerek olğanını qayd etip qoştı.

AQŞ, ukrain ortaqlar kibi (Kanada ya da AB), Qırımda insan aqlarınıñ bozucılarına Magnitskiyniñ Aktı rejimi boyunca sanktsıyalarınıñ areketini keñişletmege aşıqmaylar. Böyle adımnıñ kerekligi, ep Ukraina tışkı işler nazir muavini ve AŞPA’da ukrain vekiller azalarından kele edi, amma ale daa ğaye, ariza seviyesinde qala. AQŞ ve Ukrainanıñ eki taraflama munasebetlerniñ prerogativası olaraq üçünci-dörtünci planına alıp qoyulğan. AQŞ’nen bağında Ukrain sanktsıyalı siyasetini yañı keyfiyetli seviyesine alıp çıqarmağa tarihiy fırsatı yoq etilgen.

P.S.: “Yañı Avropa” merkezinden Alöna Getmançuk, Acropa aqiqatı içün maqalesinde şunı qayd etti ki, daa afta evel amerikalı liderniñ israil baş nazirinen olğanı kibi, Vaşıngtonda ukrain prezidentinen beraber böyle hoş şahısara bağı daa olmağan edi. Getmançuk hanım “himiya” aqqında sualini boş yerine hatırlamağan. 2021 senesi çeçek ayında Zelenskiy, Le Figaro frenk mecmuasına amerikalı işdeşinen daa teren işdeşlikniñ bar oluvı, “resmiy telefon muzakerelerinden” daa muim olğanını dep aytqan. Daa qayd etkeni kibi, “himiya, ya bar, ya da asıl da yoq”.

Bu ümdesine riayet etip, Zelenskiynıñ ofisi, şahısara himiyası ğayesini qullanaraq ecnebiy liderlerinen körüşüv areketi aqqında haber etken edi. Prezident Ofisiniñ reber muavini Andrey Sıbiga, Türkiye prezidenti Tayip Erdoğannen Zelenskiynıñ körüşüvini “yahşı munasebetlerniñ himiyası” olaraq tasvir etken. Beyaz evniñ oturışı, aqiqiy himiyası olğan edimi belli degil, amma olmağanı ihtimal.

Zelenskiy ve Bayden arasında muzakeresini diñlep, Beyaz evniñ Oval kabinetteki muzakereler farqlı devirler, üslüpler ve medeniyetlerniñ siyasetçilerini birleştirdiler. Zelenskiynıñ coşqun nutuğı, Baydenniñ pragmatik ve umumiy tenbisinen kontrastlaşa edi. Afsus ki, eki prezident, umumiy matbuat konferentsıyasını azırlap olamadı. Buna köre, reberler arasında añlaşuv ne qadar teren olğanını tek farqına bara bilemiz.