Seleflerim içün 1944 senesi facialı edi, men içün - 2014. Ondan evel: yaşağan, sevgen, dua etken edim (er bir insan özü bu sözlerini qaymetli manasınen toldursın). Bizni yüzlernen öldurmediler, binlernen vagonlarğa tıqmadılar, yoq. Bizni birer-birer qırsızlayıp, qaynay edileler: soñ öldure ediler; bizni tuvğan Qırımdan ketmege zorlay ediler; bizni apisley ediler ve şimdiki vaqıtında de rus apislerine çoq yıllarğa qapatalar; mülkuyetmizni çekip almağa, işten çıqartmağa ve tarihmizni qırsızlamağa devam eteler.

Mında Gamlet öz “olmaq ya da olmamaq” sözlerinnen peyda olmağa mecbur. Lâkin bu Danimarka degil: Qırımdaki yañı kerçekliginde tek “olmaq” mecbursın. Quvetçilernıñ zulumlarına qarşı çıqmağa, cinayet planlarını meydanğa çıqarmağa ve cinayetlerini köstertmege kerek edi. Alıp yapmağa kerek edi. Tarihini misal olaraq ketirecem: “O birisi kün sol taraflılarına keldiler, men çıqmadım - men sol  taraflı degilim, tünevin sağ taraflılar içün keldiler, çıqmadım - men sağ taraflı degilim, bugün meni almaq içün keldiler, birisi çıqamadı, çünki birisi endi qalmadı”.

Men rus işğalcilernen toqtatuvnıñ tarihim işğal etilgen Qırımda başqa qırımtatarlarnıñ toqtatuvlarınnen bir ola. Ne içün? Çünki Kreml mahsus hızmetlernıñ işi - ştamplarından, hızmetçilernin “koridor fikir etüvinden”; “rus olmağan” şeylerge saqlanmağan kinden ibaret. Sen ikmetli balığnıñ fikirinnen razı olmasan, böyle sual: “Toqtatacaqlar mı?” köterilmey, tek “Ne vaqıt?” suali peyda ola. Apisten evel ve apisten soñ yaşayışım o qadar meraqlı degil,  aytmağa şey az, amma böyle vaziyet aqılıma keldi.

1998 senenin  yaznıñ başlanması, men bağalnuv batalyonda komandanlarnıñ muavini olaraq, rotamı sabalıq yemegine alıp kete edim. Serjant ortaqlarım koloniya ortasına ketip, bir şey içün qasevet çekmey ediler,  çünki rotanı alıp ketmege nevbetim olsa, episi şişekler de başıma olacaqlar. Bir…, bir…, bir, eki, üç! Baqsam ögümde, bir 30-40 metr uzaqlıqta - brigada komandanı, polkovnik Küdelâ, çoqsı askerler içün o padişah ile sayılması, arbiy azırlıqtan padişah muavini sayıla edi. Adam - balaban ve qorqunçlı, 50 artqaç kilosı olsa de. Muavini, polkovnik Şçerbitskiy yanına olmağanda, komandan onı aşadı dep şaqalaşa edik. Quşağımı, baş kiyimi, kamuflâjnıñ üstüni tuzettim. Rota on metr uzaklıqta tura. 

Vaqıt keldi.  

Rota... - askerlerge sesli hatip etem, eki adımnı bekleyim. - Azır ol!

Rota saf adimge keçti. Ayaqlarını yüksek kötereler, asfaltı pek uralar, közlerinnen komandannı aşmağa azırlar, areketlernıñ uyğunlaşuvı - tam olaraq. Yahşı.

- Sol tarafqa ... - sol ayağımı azırlayıp, bütün nefesim ile bağıram, - ... marş!

Askerler taştan yapılğan kibi turalar: elleri tikişlerine, başları komandanğa çevirilmış, tek çizmalarda ayaqlarını bir yerden başqa yerge qoyalar. Baqmağa memnün.  Özüm sol elim sanğa, sağ elim saqaqta, bu menim arbiy qarşılığımdır.

- Serbest.

- Serbest, - komandantnıñ aytqanını tekrarlayım; rota kenede sefer yuruşnen ketti.

- Serjant, mında kel, - sesini begenmedim. - Kiçik serjant Rodionov, rotanı qabul et, - askerler mensız yollarını devam etecekler.

- Serjant İzetov, emiriñız ile, Polkovnik…

- Oğlum, Tarhankutnı qurmağa istegim bar? 

Elbette, yarımadanı Qırım ğarpına birisi qurmağa niyet etmedi. O zamanda anda AQM obyekti işini başlamağa mecbur edi. Efsanege köre, eñ terbiyasız askerlerini o tarafqa komandanlarnıñ afusını qazanmağa içün keteediler (sıcaq, ketirilgen suv, balaban örümçekler - br-r-r),

- Yoq, polkovnik.

- Demek, Ukraina SQ statutına köre, ukrain tilinde komandanlıq yap. Daa bir kere rus tilinde emir etüvini eşitsem - ketecen. Keliştik?

-Keliştik. Ketmege mümkün mı?

- Mümkün!

Menim emirlerime nasıl rusizmler bar edi öyle de añlamadım. Teşkirmek içün arbiy nizamnamesini açtım. Bir şey tapmadım.  Sayıması de : “Bir, eki, üç” edi. Tüşündim, tüşündim, soñ añladım: komandan qılına. O zamanda men başqa sayüv: “Bir… Bir… Bir, eki, üç” ile safnı alıp barmağa başladım. 

Şimdiki zamanda de men  - yarmamay quruci, sahra Tarhankutqa ketmege istegim yoq. Bilmeyim, sabiq komandanım canlı mı, belki o - ürmetli general oldı, bu sebepten men ukrain tilinde … arbiy nizamnamesi ile yazam. Allah meni sağ bedende azatlıqqa çıqarsa, laf etmege, ve, eñ esası, tüşünmege alım olsa, toqtatuvdan evel olğan yaşayışımdan daa eki, üç qat faal yaşayışnen yaşamaq kerek. 

Meşur insanlardan biri ayttı ki, yaramay insanlar raatlanmaylar, ve yamanlıqnıñ ğalebesi içün tek bir şey kerek, yahşı insanlarnıñ areketsizligi.  Yahşı insanğa yaşayıştan tış olmağa mümkün degil. Öz vicdanıznen kelişmeñız, belki qartlığınızda, öz toşeknızge yatıp,  tecavuzge “Yoq” aytmağanınız içün peşman olursıñız.

*metinniñ üslübi ve imlâsı, müellif soyuna köre saqlanılğa

Birinci mektüp: Öldürüv ya da yağmacılıq içün degil öz diñ sebebinden tevqif etilgensiñ | Remzi Bekirov siyasiy mabusınıñ mektübi